________________
મદનરેખાએ યુગબાહુનું માથું પોતાના ખોળામાં લેતાં કહ્યું કે - “પ્રાણનાથ ! આપનો હવે અંતિમ સમય આવી ગયો છે, માટે મનને શાંત રાખો. આપ એ વાતને ન ભૂલો કે મોટા ભાઈએ આપને નથી માર્યા, પણ આપના અશુભ કર્મોએ મોટાભાઈ દ્વારા આપને મરાવ્યા છે. એમના પ્રત્યે મનમાં ક્રોધ રાખીને આપ આ જગતમાંથી વિદાય લેશો તો નિશ્ચિત જ આપ દુર્ગતિમાં ચાલ્યા જશો. નરકમાં તલવારોના આવા સેંકડો પ્રહારો સહન કરવા પડશે. આ ક્રોધથી આપના આ ભવની સાથેસાથે ભવો-ભવ બગડશે. જેના કારણે એકબીજા પ્રત્યે વૈરની પરંપરા ચાલશે. માટે આપ ક્રોધને હમણાં જ છોડી દો. સાથે જ આપ મારી, ચંદ્રયશ અને ગર્ભસ્થ શિશુની ચિંતા પણ છોડી દો. આપની પાસે માત્ર બે પળનો સમય છે. માટે આપ બધા જીવોની સાથે ક્ષમાપના કરી લો. અને ખાસ કરીને પોતાના મોટાભાઈને માફ કરી લો. પોતાની આત્માને દુર્ગતિમાં જવાથી બચાવવા માટે એક માત્ર આ જ ઉપાય છે. પત્નીનું કર્તવ્ય હોય છે કે પતિ જ્યારે પરદેશ જઈ રહ્યા હોય ત્યારે ભાતું બાંધીને આપે. આપ આ સમયે પરલોકમાં જઈ રહ્યા છો માટે મેં ધાર્મિક વિચારોનું આ ભાતુ આપીને મારા કર્તવ્યનું પાલન કર્યું છે. આપ એને પ્રેમપૂર્વક સ્વીકાર કરીને શાંતિથી પ્રયાણ કરો.” મદનરેખાની વાત સાંભળીને યુગબાહુએ ક્રોધમુક્ત બનવામાં સફળતા પ્રાપ્ત કરી લીધી. સમાધિમરણથી યુગબાહુની આત્માએ સદ્ગતિના માર્ગ ઉપર પ્રયાણ કર્યું.
અહીં રાત્રે મદનરેખા જંગલમાં ભાગી ગઈ. એને પોતાના પ્રાણોની નહી, પરંતુ શીલની ચિંતા હતી. માટે એ મણિરથથી બચવા માંગતી હતી. જેથી એનું સતીત્વ પણ બચી જાય. અને પ્રાણ પણ બચી જાય. અહી ભાઈની હત્યા કરીને જંગલમાં ભાગતા મણિરથને એક સાંપ કરડ્યો અને મરીને એ નરકમાં ગયો.
ચન્દ્રયશ સુંદર, સુશીલ અને માતા-પિતાની આજ્ઞાકારી હતો. એની ઉપર એકસાથે દુઃખોનો પહાડ તૂટી પડ્યો. પિતા યુગબાહુ મરી ગયા, મોટા પિતાજી મણિરથ પણ પરલોક સિધાવી ગયા. માતા મદનરેખા ન જાણે ક્યાં ચાલી ગઈ? એમના માથા ઉપર કોઈ ન રહ્યું. અંતે પુરવાસિઓ તથા મંત્રીઓએ એને જ સુદર્શનપુરના રાજસિંહાસન પર બેસાડ્યા. ચન્દ્રયશ માતા મદનરેખાને શોધવાના બહુ જ પ્રયાસ કર્યા, પરંતુ એ ક્યાંય મલી નહી. જે સમયે મદનરેખા પોતાનો જીવ બચાવીને જંગલમાં ભાગીને જઈ રહી હતી, એ સમયે એ ગર્ભવતી હતી. ચન્દ્રયશ પછી આ એની બીજી સંતાન હતી. ગર્ભકાળ લગભગ પૂર્ણ થવાની તૈયારી હતી. ભયાનક જંગલ અને હિંસક જીવોથી બચતી બચતી મદનરેખા બહુ દૂર નીકળી ગઈ અને એક જગ્યાએ રોકાઈ ગઈ.
પ્રસવ વેદના થવા લાગી. જંગલમાં એને કોઈ સહાયક નહોતું. મરણાન્ત પ્રસવ પીડા સહન કર્યા પછી એણે એક તેજસ્વી પુત્રને જન્મ આપ્યો. પુત્રનું મુખ જોઈને મદનરેખા બધા દુઃખ દર્દ ભૂલી ગઈ. સ્નાન કરીને શુદ્ધ થયું હતું માટે એણે પોતાની સાડીના પાલવનું પારણું બનાવ્યું અને એ