________________
કારણે એક-બે કલાક સૂઈ જાય છે, મારી દિકરીના સંસ્કારોને વિષે તો હું શું કહું? રોજ એક સામાયિક નો એનો નિયમ છે. અને સાસરે ગયા પછી પણ એણે આ નિયમને ચાલુ રાખ્યો છે. ઉંઘીને ઉક્યા પછી એ એક સામાયિક કરી લે છે. સામાયિક કર્યા પછી માર્કેટ જતી રહે છે શાકભાજી ખરીદવા. ત્યાંથી આવીને રસોડામાં કામ કરાવીને પાછા બધા જમવા બેસી જાય છે. રાત્રિભોજન તો એણે જિંદગીમાં ક્યારેય કર્યું જ નથી. પછી સાંજે પોતાની સાસુના પગ દબાવવા બેસી જાય છે. એની સાસુ તો એના વખાણ કરતાં થાકતી નથી.” બોલ સુષમા મારું દાંત સાંભળીને તને શું મહસુસ થયું? દિકરી-બહુ બંનેની દૈનિક ક્રિયા એક જેવી. પરંતુ દિકરી હોવાથી એ જે કરે તે સારું લાગે છે અને વહુ હોવાથી એ જ કામ બિલકુલ ગમ્યું નહીં. સુષમા હોં! જયણા તારી વાત સાચી છે. મને ખબર હતી કે ડૉલીએ જે કર્યું તે ખોટું હતું. છતાંય મેં એનો પક્ષ લીધો. અને બિચારી વહુ નિર્દોષ હોવા છતાં પણ મેં એની સાથે ખોટો વ્યવહાર કર્યો. મેં દિકરીની સાથે દિલથી અને વહુની સાથે દિમાગનો પ્રયોગ કર્યો. જયણા હવે હું મારી ભૂલ સુધારવા માંગું છું. તું જ મને માર્ગદર્શન આપ કે મારે હવે શું કરવું? જયણાઃ સુષમા ! આજ સુધી તે એની સાથે સાસુ જેવો વ્યવહાર કર્યો. બસ ! હવે તું એની સાસુમાઁ બની જા. દેખજે તારો વ્યવહાર તારી વહુને પણ દિકરી બનાવી દેશે. તું એને પોતાની દિકરીથી પણ વધારે પ્રેમ આપ, એને સમય-સમય પર પિયર મોકલ, ફરવા મોકલ. એ કામ કરવા આવે ત્યારે તું એમ કહેવાનું રાખ, ““દિકરી હવે તો તારા હરવા-ફરવાના દિવસો છે. કામ તો તારે જિંદગીભર કરવાનું જ છે.” દિકરાની સામે પોતાની વહુની એના કામની એની રસોઈની પ્રશંસા કર. હાથખર્ચીના માટે એને આગળથી પૈસા આપ, એના પિયરવાળા સાથે પણ સારા સંબંધ રાખ. જો જે સુષમા તું એને પ્રેમ આપે ને એ તને પ્રેમ ન આપે. એ તો બની જ ન શકે. સુષમા ! “જે પડાવે વહુની આંખમાંથી આંસુ એનું નામ સાસુ” આ કહેવતને પોતાના જીવનમાં સાર્થક ન થવા દેજે. સુષમા જયણા ! હું તારી કહેલી બધી વાતોનો અમલ કરવાની પૂરી કોશિશ કરીશ. જયણા સુષમા ! એક મુખ્ય વાત. તું તારી વહુને આટલો પ્રેમ આપીશ તો એ નિશ્ચિત છે કે એ તને ઘરની બધી જવાબદારીઓથી મુક્ત કરી દેશે. પરંતુ એનો એ મતલબ નથી કે તું ફરીથી કિટી પાર્ટીઓમાં અને શૉપિંગમાં લાગી જાય. સુષમા ! હવે અટકી જા. આ રીતે એશોઆરામની જિંદગીનું પરિણામ તે સાક્ષાત્ જોઈ લીધું છે. ક્યાંક એવું ન થાય કે ડૉલીની જેમ ભવિષ્યમાં તારો દિકરો અને વહુ પણ તારા હાથમાં ન રહે. તું સુખી બનવાની ઇચ્છા રાખે છે પરંતુ સુખી બનવા માટે પુણ્ય જોઈએ અને પુણ્ય પ્રાપ્તિ