________________
બનાવી લઈશ, પરંતુ તારો વ્યવહાર હંમેશા એને પારકાપણાનો અહેસાસ કરાવતો રહ્યો. તારા વર્તનથી એના મનમાં ફિટ થઈ ગયું કે અહીં બધા પારકા છે. બધા મારા દુશ્મન છે. તે વ્યવહાર પારકા જેવો રાખ્યો અને અપેક્ષા પોતાના વ્યક્તિ કરતા પણ વધારે રાખી. ડૉલી તારી સાથે ૨૦ વર્ષ સુધી રહી. પણ એણે ક્યારેય તને ચા બનાવીને આપવી તો દૂર પાણીનો ગ્લાસ પણ ભરીને આપ્યો હતો? જયારે તારી દિકરી પાસેથી તેને કોઈ અપેક્ષા નહતી તો ઘરમાં આવેલી તારી નવી વહુ પાસે તું એનાથી પણ મોટી અપેક્ષાઓ કેવી રીતે રાખી શકે છે? અને તે એને દિકરીની જેમ પ્રેમ આપવાના બદલે હંમેશા એને ટોકી, એની સાથે ખરાબ વ્યવહાર કર્યો, એના ઉપર નિયંત્રણ રાખ્યા. આ ક્યાંનો ન્યાય છે? સુષમા: જયણા, ડૉલીના ગયા પછી મને ડર હતો કે આવવાવાળી વહુ ક્યાંક પ્રિન્સને બહેકાવીને મારાથી દૂર ન કરી દે. ડૉલીને મેં ખૂબ પ્રેમ આપ્યો. પરિણામ, એ મને જ દગો આપીને ચાલી ગઈ. મને વહુને વિષે પણ આજ ડર હતો. માટે હું એને ક્યાંય બહાર મોકલતી ન હતી. હું એને પિયર આ ડરથી જ નહોતી મોકલતી કે ક્યાંક પોતાની માઁ ના કહ્યામાં આવીને તે મારા દિકરાને મારાથી દૂર ન કરી દે. ડૉલી ઉપર નિયંત્રણ ન રાખ્યું માટે અંતમાં મારે પસ્તાવવું પડ્યું. માટે સાવધાન બનીને મેં પહેલેથી જ ખુશબૂ ઉપર નિયંત્રણ રાખવું શરૂ કર્યું તો મેં શું ખોટું કર્યું? જયણા સુષમા ! તે દિકરીની જેમ એની ઉપર નિયંત્રણ રાખ્યું, પણ શું દિકરીની જેમ એને વાત્સલ્ય આપ્યું? દિકરી જેવો પ્રેમ કર્યો? દિકરીની જેમ એની ભૂલોને માફ કરવાની કોશિશ કરી ? નહી, માત્ર પોતાના અધિકારોનો ઉપયોગ કર્યો. પરંતુ ક્યારેય પોતાના કર્તવ્યનું પાલન કર્યું? તું કહી રહી છે કે નિયંત્રણ રાખીને મેં કોઈ ભૂલ જ નથી કરી. અરે ! આજ તો તારી સહુથી મોટી ભૂલ હતી. સુષમા ! નિયંત્રણ બાળકો ઉપર લગાવી શકાય છે. વહુઓ ઉપર નહી. એને તો સ્વતંત્ર જ રાખવી જોઈએ. પણ સાથે જ તે ક્યાંક સ્વછંદ ન બની જાય. એનું પૂરેપૂરું ધ્યાન રાખવું જોઈએ.
તું જ બતાવ, પ્રિન્સ જ્યારે નાનો હતો. તે તારી આંગળી છોડીને પહેલી વાર ચાલ્યો ત્યારે તને કેટલી ખુશી થઈ હતી. જયારે પહેલી વખત એણે તને મૉમ કહીને બોલાવી હતી ત્યારે તારી ખુશીનો કોઈ પાર ન હતો. ધીરે-ધીરે એ મોટો થયો, પોતાની જાતે સ્કૂલ જવા લાગ્યો, કૉલેજ ગયો અને આજે પોતાના પગ ઉપર ઉભો થઈ ગયો છે. આ પ્રમાણે જીવનની પ્રત્યેક સીઢીમાં એ જેટલો સ્વતંત્ર થતો ગયો એટલી જ તને ખુશી થવા લાગી. પરંતુ સાથે જ તે સ્વચ્છેદી ન બની જાય એનું તે પૂરેપુરું ધ્યાન રાખ્યું. એને ચાલતાં શીખવાડ્યું પરંતુ તે ચાલીને ક્યાંક ખોટા રસ્તે ન જાય એનું તે ધ્યાન રાખ્યું. તે પોતાની જાતે સ્કૂલ જવા લાગ્યો. ત્યારે તને ખુશી થઈ પરંતુ તે સ્કૂલનું નામ લઈને