________________
કર્યો તથા અનશન યોગ્ય અન્ય સાધુ-સાધ્વીજીને પણ પ્રેરણા આપી. આનાથી રુક્તિ સાધ્વીજીએ પણ અનશન કરવાનો વિચાર કર્યો.
અનશન કરવા પૂર્વે આચાર્યશ્રીએ ફરી એક વાર આલોચના કરવાનું કહ્યું. અનશન કરવાવાળા બધા સાધુ-સાધ્વી આચાર્ય ભગવંતની પાવન નિશ્રામાં સૂક્ષ્મતાથી સ્વજીવનની આલોચના કરવા લાગ્યા. રુક્તિ સાધ્વીજી પણ પોતાની આલોચના મા કહ્યું ‘‘એક વાર બોલતા સમયે મુહપત્તિનો ઉપયોગ નહીં રહ્યો. દસ-બાર કદમ ઇર્યાસમિતિના પાલનથી ફૂંકી ગઈ. બગીચામાં રહેલા મોહક ફૂલ ૫૨ દૃષ્ટિ સ્થિર થઈ ગઈ. પ્રતિક્રમણમાં એક વાર એક કાઉસ્સગ્ગ બેઠા-બેઠા કર્યો.’’ આ પ્રમાણે અનેક પ્રકારની આલોચનાઓ કરી. પરંતુ પોતાના રાગ-વિકારવાળી તે દૃષ્ટિની આલોચના કરી નહીં. આચાર્યશ્રીએ વારંવાર ‘બીજું કઈ ? બીજું કઈ ?' એવું પૂછીને એમને યાદ દેવડાવવાની કોશિશ કરી. પરંતુ બધા પ્રયાસ નિષ્ફળ ગયા.
વારંવાર આચાર્યભગવંતના કહ્યા પછી પણ જ્યારે રુક્મિ સાધ્વીજી પાપ સ્વીકાર કરવા માટે તૈયાર ન થયા. ત્યારે અવધિજ્ઞાની મહર્ષિ કરુણાર્દ્ર હૃદયથી આચાર્યશ્રીએ આગળ કહ્યું ‘‘વત્સે ! યાદ કરો જ્યારે તમે રાજા હતા ત્યારે આપણા બંનેની નજર મળી હતી. એ સમયે તમારા મનમાં વિકાર ભાવ પેદા થયો હતો.’' એ વખતે રુક્તિ સાધ્વીને બધી જાણકારી હતી જ કે બ્રહ્મચર્ય પાલન કરવામાં મેં એકવાર માનસિક ભૂલ કરી હતી. આ વાત પ્રગટ કરવા માટે એમનું મન તથા એમની જીભ તૈયાર નહોતી. અતઃ માયા ભરેલા શબ્દોમાં એમણે કહ્યું, ‘‘નહીં ગુરુદેવ ! એ વખતે મારા મનમાં એવો કોઈ વિચાર નહોતો. મેં તો ફક્ત આપની પરીક્ષા કરવા માટે જ દેખાવો કર્યો હતો.'' બીજા લોકો ચાહે ગમે તે કહે પરંતુ જ્યાં સુધી વ્યક્તિ પોતે જ પોતાના પાપોનો સ્વીકાર ના કરે ત્યાં સુધી ગુરુભગવંત પણ તેમને તારી નહી શકે. આ વિચારીને આચાર્ય ભગવંતે ભવિતવ્યતા ઉપર છોડી દીધું.
પરિણામ ? આટલી ભવ્ય સાધના-આરાધના કરવાવાળી આત્માને પણ એક લાખ ભવ સુધી ભટકવું પડ્યું. કોઈ પણ વાત ગુરુની આગળ ક્યારેય ન છુપાવી શુદ્ધ આલોચના લેવી જોઈએ અથવા કરવી જોઈએ.
અર્જુનમાલી
મગધ સમ્રાટ મહારાજા શ્રેણિકની રાજધાની રાજગૃહી નગરીની બહાર એક રમણીય ઉદ્યાન હતું. એમાં મુદ્ગરયક્ષનું એક મંદિર હતું. એ યક્ષનો પરમ ભક્ત હતો - અર્જુનમાલી તે રોજ પોતાની પત્ની બંધુમતિની સાથે એ યક્ષની પૂજા કરતો હતો.
એક દિવસ બંન્ને પૂજા કરીને આવી રહ્યા હતા, ત્યારે ત્યાં ઉભા છઃ કામાંધ પુરુષોની નજર બંધુમતિ ઉપર પડી. નજ૨ પડતાની સાથે જ એમની કામવાસના જાગૃત થઈ ગઈ અને તે બંધુમતિની
99