Page Text
________________
તેને નીચે ન રાખીને ઉપર ટંગાવી શકીએ. ચરવળો શ્રાવકની નિશાની છે. ૨. કટાસણું - એને બેટકો પણ કહે છે. આ સામાયિકમાં બેસવા માટે કામ આવે છે. ઉનની ગરમાશથી જીવ-જંતુની સુરક્ષા થાય છે. સાથે પૃથ્વીમાં રહેલ ગુરૂત્વાકર્ષણથી શરીરની ઉર્જાને જમીન ખેંચી ન લે, માટે શરીર અને પૃથ્વીની વચ્ચે કટાસણું બિછાવવાથી શરીરની ઉર્જા નષ્ટ થતી નથી. કટાસણા ઉપર નામ લખવાથી જ્ઞાનની આશાતના થાય છે. બની શકે ત્યાં સુધી કટાસણું સફેદ રાખવું જેથી જયણા થઈ શકે અને તેની કિનારી સીવેલી નહીં હોવી જોઈએ. તથા તેના ઉપર કોઈપણ પ્રકારનું દોરાવર્ક પણ નહીં કરાવવું જોઈએ.
માપ - સુખપૂર્વક બેસી શકીએ તેટલું. 3. મુંહપત્તિ - ભાષાસમિતિનું પાલન કરવા માટે તે ઉપયોગી બને છે. સામાયિકમાં સંસાર સંબંધી વાતો તો કરી જ ન શકીએ પરંતુ જે પણ સ્વાધ્યાય વગેરે કરીએ છીએ, એ સમયે મુખમાંથી નીકળતા વાયુ આદિથી સચિત્ત વાયુ તેમજ સાંધાંતિક (ઉડી રહેલા) જીવોની રક્ષા માટે તેનો ઉપયોગ જરૂરી છે. એનો એક ફાયદો એ પણ છે કે મુંહપત્તિ સામે આવવાથી આપણને ક્રોધ આવે તો પણ આપણે ગાળો વગેરે ખરાબ શબ્દો બોલી નથી શકતા માટે જયારે પણ તમને ક્રોધ આવે, ઝઘડવાની ઈચ્છા થઈ હોય ત્યારે મુખની સામે હાથ રાખી લો, ક્રોધ જતો રહેશે.
મુંહપત્તિમાં એક તરફ કિનારી હોય છે એટલે કે એક મનુષ્ય ગતિથી જ મોક્ષમાં જઈ શકાય છે. મુંહપત્તિને વાળવાથી અઢી વળ આવે છે એટલે કે અઢિદ્વીપથી જ મોક્ષમાં જઈ શકાય છે. ત્રણ પડ દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્રનું પ્રતિક છે..
એના ઉપર ચિત્રકામ કે દોરાકામ કરવાથી દોષ લાગે છે. માપ - પોતાની એક વેત અને ચાર આંગળ એટલે કે ચારે બાજુ ૧૬-૧૬ આંગલી હોવી જોઈએ. ૧૬ કષાયોને નાશ કરવા માટે ૧૬ આંગલીની મુંહપત્તિ હોવી જોઈએ. ૪. સ્થાપનાચાર્યજી - એના બે પ્રકાર છે. એક તો જે સાધુ-સાધ્વી ભગવંત પાસે હોય છે. તેને થાવત્કથિત કહે છે. તેમના સામે સામાયિક કરવા માટે સ્થાપના કરવાની જરૂર હોતી નથી. બીજી, સાપડા (ઠવણી) ઉપર પુસ્તકની સ્થાપના કરવામાં આવે છે. તેમાં જ્ઞાન-દર્શન અને ચારિત્રના કોઈપણ સાધનથી સ્થાપના કરી શકાય, પરંતુ વર્તમાન સમયમાં નવકાર, પંચિંદિયવાળી પુસ્તકથી જ સ્થાપના કરવાની સમાચારી છે. તેને ઇવર કથિત સ્થાપનાચાર્યજી કહે છે. સ્થાપનાચાર્યજીમાં સુધર્માસ્વામિજીની પરંપરા હોવાથી તેમની સ્થાપના હોય છે.
માપ - તેનું કોઈ નિશ્ચિત માપ નથી. સ્થાપનાચાયજીનું પડિલેહણ ૧૩ બોલથી કરવું જોઈએ. સ્થાપનાચાર્યજીના પડિલેહણના ૧૩ બોલ - (૧) શુદ્ધ સ્વરૂપના ધારક ગુરૂ (ર) જ્ઞાનમય
| SR No. | 006048 |
| Book Title | Jainism Course Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Maniprabhashreeji |
| Publisher | Adinath Rajendra Jain Shwetambara Pedhi |
| Publication Year | 2011 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |