Page Text
________________
સામાયિક કેટલા સમયની હોય છે ? કરેમિભંતેમાં ‘જાવ નિયમં' શબ્દ દ્વારા સામાયિકમાં ૪૮ મિનિટમાં રહેવાની મર્યાદા બતાવી છે. સામાયિક લેતાં જ સમય જોઈ લેવો જોઈએ અને ૪૮ મિનિટનો પૂરો ઉપયોગ રાખવો જોઈએ. ઉપયોગ નહીં રાખવાથી ‘સ્મૃતિ ભંગ’ નામનો અતિચાર લાગે છે.
સામાયિક લીધા પછી તરત જ ઘડિયાળ જોવી આવશ્યક છે. માની લો કે રોજ પ્રતિક્રમણમાં સામાયિક આવી જાય છે તો પણ ઘડિયાળ જોવી એટલા માટે જરૂરી છે કે અચાનક કોઈ કારણસર બોલાવે તો જેણે ઘડિયાળ જોઈ છે તે સામાયિક પૂરું થાય ત્યારે પારી શકે છે, નહીંતર અંદાજથી પારવાથી દોષ લાગે છે અને અંદાજથી સામાયિક પારવાથી સામાયિકના સમયથી વધારે સમય થઈ ગયો હોય તો પણ દોષ લાગે છે.
નિત્ય સામાયિકના નિયમવાળાને રેલગાડી વગેરેમાં શું કરવું જોઈએ ?
ન
ઉ. ગાડી વગેરેમાં સામાયિક તો ન થઈ શકે, પરંતુ ચાલતી ગાડીમાં ત્રણ નવકાર ગણીને ૪૮ મિનિટ ધર્મઆરાધના કરવાથી નિયમની સાપેક્ષતા રહી શકે છે.
પ્ર. સ્થાપનાચાર્યજી સ્થાપિત કર્યા પછી સામાયિક લઈને બીજી જગ્યાએ જઈ શકીએ ? અગર જવું હોય તો શું કરવું ?
ઉ. સામાન્ય રીતે સામાયિકમાં ક્યાંય આવવું-જવું નહીં જોઈએ, તો પણ વિશેષ લાભકારી વ્યાખ્યાન, વાચના વગેરે માટે એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ જવું પડે તો સ્થાપનાચાર્યજીનું ઉત્થાપન કરીને, જ્યાં જવું હોય ત્યાં લઈ જવું. ત્યાં ગુરૂભગવંતના સ્થાપનાચાર્યજી હોય તો સ્થાપના કરવાની જરૂર નથી, જો ન હોય તો ફરીથી નવકાર, પંચિંદિય થી સ્થાપના કરીને ઈરિયાવહિયં કરવી.
સામાયિકના ઉપકરણ
ચરવળો, કટાસણું, મુંહપત્તિ, સ્થાપનાચાર્યજી, ઘડી, શુદ્ધવસ્ત્ર, નવકારવાળી, સાપડો (ઠવણી)
પુસ્તક.
૧. ચરવળો - આ સામાયિકમાં પૂંજવા, ચાલવા, ઉઠવામાં કામ આવે છે. તેના વગર સામાયિક લઈ શકાતી નથી. કેમ કે કોઈ જીવ તમારી પાસે આવી જાય તો તેને દૂર કેવી રીતે કરશો ? હાથથી પકડશો તો તેને દુઃખ થશે અથવા ક્યારેક મરી પણ શકે છે. સામાયિકમાં કોઈ પુસ્તક વગેરે વસ્તુ લેતાં-મૂકતાં વખતે પૂંજીને લઈ અથવા રાખી શકાય છે. કટાસણું પાથર્વા પહેલાં આંખોથી જમીનને દેખવી અને ચરવળાથી પૂંજવી જોઈએ. સામાયિકમાં ઉઠવું-બેસવું હોય તો શરીરને પૂંજીને ઉઠવું અને ચાલવું હોય તો જમીનને પૂંજતાં-પૂંજતાં ચાલવું જોઈએ.
માપ - ૨૪ દંડકો અને ૮ કર્મોથી મુક્ત થવા માટે કુલ ૩૨ આંગલીનો ચરવળો હોય હાય છે. અમા ૨૪ આંગલીની દાંડી અને ૮ આંગલીની દશી હોય છે. ચરવળાની ઉપર દોરી હોવી જરૂરી છે. જેથી
45
| SR No. | 006048 |
| Book Title | Jainism Course Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Maniprabhashreeji |
| Publisher | Adinath Rajendra Jain Shwetambara Pedhi |
| Publication Year | 2011 |
| Total Pages | 198 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 10 MB |