________________
ઉપરના દેવલોકમાં જેટલા સાગરોપમનું આયુષ્ય હોય છે તેટલા હજાર વર્ષમાં દેવોને એક વાર ખાવાની ઈચ્છા થાય છે અને એટલા જ પખવાડિયામાં એક વાર શ્વાસોશ્વાસ લે છે. જેમ અનુત્તર વાસી દેવોનું આયુષ્ય ૩૩ સાગરોપમનું છે તો આ દેવાને ૩૩ હજાર વર્ષમાં એક વાર ખાવાની ઈચ્છા અને ૩૩ પખવાડિયામાં એક વાર શ્વાસ લે છે અને પાસો પલટે છે.
દેવલોકમાં આટલું બધું હોવા છતાં પણ શાંતિ નથી. દેવોમાં લોભ કષાય વધારે હોય છે. નીચેના દેવલોકમાં દેવીઓના અપહરણના કારણે તથા વિમાનો માટે વારંવાર ઝગડા થતા રહે છે. માનસિક સંક્લશ ખૂબ થાય છે. ક્યારેક – ક્યારેક ઈન્દ્રોની વચ્ચે લડાઈ થઈ જાય છે. ઈન્દ્ર સમર્થ હોવાથી યુદ્ધનું સ્વરૂપ બહુ જ વિકરાળ બની જાય છે. તે સમયે સામાનિક દેવ યુદ્ધની શાંતિ માટે તીર્થંકર પરમાત્માની દાઢાનું અભિષેક કરી ન્હવણ જળ ઈન્દ્રાદિ પર છાંટે છે. એનાથી કષાયોની ઉપશાંતિ અને યુદ્ધ બંધ થાય છે. તીર્થંકર પ્રભુના નિર્વાણ બાદ એમનું અગ્નિ સંસ્કાર કર્યા પછી પ્રભુની ચાર દાઢાઓમાંથી ઉપરની બે દાઢા સૌધર્મેન્દ્ર અને ઈશાનેન્દ્ર લે છે અને નીચેની બે ચમરેન્દ્ર અને બલીન્દ્ર લે છે.
દેવલોક સંબંધી વિશેષ વિચારણા આપણે જોયું કે ઉપર - ઉપરના દેવ નિર્વિકારી હોવાથી વધારે સુખી છે. રૈવેયક અને અનુત્તર વાસી દેવ તો બિલકુલ કુતૂહલ આદિથી રહિત હોવાથી ઉત્તર વૈક્રિય શરીરાદિ પણ નથી બનાવતા અને પોતાની શક્તિનો કોઈ ઉપયોગ નથી કરતા. એટલા અનાસક્ત હોય છે. માત્ર શય્યામાં સૂતા સૂતા આત્માનું ચિંતન-મનન સતત કરતા રહે છે, એમાં ક્યારે શંકા હોય તો મનથી જ ત્યાં રહી વિચરતા પ્રભુને પ્રશ્ન કરે છે અને ભગવાન દ્રવ્ય મનથી એમને જવાબ આપે છે. આ જીવ અત્યંત સુખી હોય છે. ત્યાં મોતીઓના ઝુમર હોય છે. એક મોતીથી બીજા મોતીના ટકરાવવાથી અતિ અદ્ભુત સંગીત પેદા થાય છે.
આ જીવ (રૈવેયક, અનુત્તર વાસી) કોઈ જીવની હિંસા તથા જૂઠ આદિ પાપ ક્યારે નથી કરતા, આટલુ બધુ હોવા છતાં પણ ભવ - સ્વભાવથી આમને કોઈ પ્રકારના પચ્ચખાણ ન હોવાથી એમનું સુખ સર્વવિરતિધર સાધુભગવંતની અપેક્ષાથી બહુ ઓછું છે. અવિરતિ વાળા પૌલિક સુખની અપેક્ષા વિરતિ વાળું આધ્યાત્મિક સુખ અધિક હોય છે. એનાથી પણ વીતરાગનું સુખ અનંતગુણા છે. એટલે સુખી બનવાનું ઉપાય દેવલોક ન હોઈ સંયમ જ છે.
બકિયો જીવ કયા દેવલોક સુધી જઈ શકે છે? તાપસ
- જયોતિષ ચક્ર સુધી ચરક | પરિવ્રાજક
- બ્રહ્મ દેવલોક સુધી (પાંચમાં)