________________
જયણાઃ બેટા ! અત્યારે તો તું હવે એ ઘરમાં વહુની જગ્યાએ છે, માટે હું તને વહુના કર્તવ્યો શીખવાડી રહી છું. હાં કાલે ઉઠીને તું સાસુ બનીશ અને તારી વહુથી કંઈ અનબન થઈ જશે ત્યારે હું તને સાસુના કર્તવ્ય જરૂર સમજાવીશ. રહી સાસુને પોતાનું દિમાગ ઠેકાણે લાવવાની વાત તે બેટા! તારી સાસુને સુધારવા માટે પહેલા તો તારે જ સુધરવું પડશે. હવે રહી વાત સ્વાથ્યની તો એને પ્રેમથી બીજાના દિલ જીતીને સુલજાવી શકાય છે. અને પરિવારમાં પ્રેમ કેવી રીતે આપવો તે હું તને શીખવીશ. મોક્ષા : કેમ માં ! સહન કરવાની વાત હોય કે કર્તવ્યની વાત, ફરજ બજાવવાની વાત હોય કે સુધરવાની વાત, બધા કાર્ય પહેલા વહુથી જ કેમ શરૂ થાય છે? મારી સાસુ સુધરી જશે તો મારો સ્વભાવ એની મેળે જ સુધરી જશે. માટે મારું તો માનવું છે કે માં પહેલા મારે નહીં મારી સાસુએ સુધરવું જોઈએ. જયણાઃ તારી સાસુ તારી સાથે સારું વર્તન કરે તો જ તું પણ એમની સાથે સારું વર્તન કરીશ. તારા આ વિચાર મુજબ તારું વર્તન, તારો સ્વભાવ કેવો હોવો જોઈએ? આ તારા હાથમાં નહી પરંતુ તારી સાસુના હાથમાં છે. જો તેઓ સારું વર્તન કરે તો તારું વર્તન સારું અને તેઓ તારાથી ખરાબ વર્તન કરે તો તારું વર્તન ખરાબ. જો તારે આવો જ સ્વભાવ રાખવો હોય તો ઘરમાં અશાંતિ, કુલેશ અને ઝઘડા થાય એમાં કંઈ મોટી વાત નથી. બેટા એ તો તારા હાથમાં છે કે તું ક્રોધની સામે અધિક ક્રોધ કરીને એમનાથી જીતી જાય કે પછી ક્રોધની સામે પ્રેમ આપીને તું એમનું દિલ જીતી લે. બાજી તારા હાથમાં છે. ચયન તારે કરવાનું છે. બેટા ! તું જો સુધરવા અને સહન કરવાનું પહેલા વહુને જ કેમ કરવું આ પૂછી રહી છે ને? તો આનો જવાબ એ છે કે તે કાચો ઘડો તો જોયો જ હશે. કુંભાર એ ઘડાને જેવો આકાર ઈચ્છે તે આપી શકે છે. પરંતુ તે જ ઘડો જ્યારે પાક્કો બની જાય પછી એના આકારને જો કુંભાર બદલવા માંગે તો ઘડો તૂટી જાય છે. પરંતુ બદલાતો નથી. ઠીક એવી રીતે વૃદ્ધાવસ્થા હોય છે, પાકા ઘડા જેવી અને યુવાવસ્થા હોય છે, કાચા ઘડા જેવી. તો પછી સુધરવાની અને સહન કરવાની સલાહ વહુને આપવામાં આવે તેમાં ભલા આશ્ચર્ય કેવું? તારી સાસુનો સ્વભાવ પચાસ વર્ષથી આવો જ છે, તું એ ઘરમાં નવી ગઈ છે, તો તું તારા સ્વભાવને બદલવાની કોશિશ કર. મોક્ષાઃ જો માં ! હું તમારા આ વિચાર મુજબ ચાલું અને સંયુક્ત પરિવારમાં જ રહું તો એક બીજી સમસ્યા ઉભી થાય છે. એક બાજુ પરિવાર છે તો બીજા બાજુ ધર્મ ! તમારા કહ્યા મુજબ એમના સ્વભાવને અનુકૂળ બનવા માટે જો હું રાત્રિભોજન કરવાનું શરૂ કરી દઉં, તો મારો ધર્મ છૂટી જાય છે અને જો હું મારા ધર્મ ઉપર ટકી રહું તો રોજ નવા ઝઘડા થવાને કારણે એકબીજાનો પ્રેમ તૂટી જાય છે. હવે તમે જ બતાવો? હું કોના પક્ષમાં જઉં? ધર્મના પક્ષમાં કે પરિવારના પક્ષમાં? જો હું ધર્મનો જ પક્ષ લઉં તો શું મારે જીંદગીભર સવારની ઠંડી રસોઈ જ ખાવી? જયણા મોક્ષા - આજ તે બહુ જ મોટી ભૂલ કરી છે, સૌથી પહેલા તો તારે તારી સાસુમાનું દિલ
(88)