________________
મોક્ષા ઃ તો માં! જો કુશળતા તેમજ સહિષ્ણુતા આ બે ગુણ જ જો જીવનને સલામત રાખવા માટે ઉપયોગી છે તો પછી આ બે ગુણોને અપનાવીને અમે સ્વતંત્ર પરિવારમાં શાંતિથી સુરક્ષિત રહી શકીએ છીએ ને? જયણાઃ ચાલ, માનું છું કે આ બે ગુણોને કારણે તું તારા સ્વતંત્ર પરિવારમાં શાંતિથી સુરક્ષિત રહી શકીશ. પરંતુ જરા વિચાર ! પોતાના સાસુ-સસરાના વિષયમાં, જ્યારે દીકરાનો જન્મ થાય છે તો માં-બાપ એ જ વિચારે છે કે મોટો થઈને આ અમારા ઘડપણની લાકડી બનશે. અમને અમારી બધી જવાબદારીઓથી મુક્ત કરીને ધર્મઆરાધના કરવાની અનુકૂળતા આપશે અને અમારું ઘડપણ તો પૌત્ર-પૌત્રીઓની સાથે હસતાં-રમતાં, એમને કથાઓ સંભળાવતાં આમ જ વીતી જશે.
આવા કંઈક અરમાનો લઈને તારા સાસુ-સસરાએ વિવેકને જન્મ આપીને મોટો કર્યો હશે. અને તું આ પગલું ભરીને એમના માટે પૌત્ર-પૌત્રીઓના દર્શન તો દૂર વિવેકના દર્શન પણ દુર્લભ બનાવી દઈશ તો આ તારી કુરતા નથી મોક્ષા? તું હજુ સુધી માં નથી બનીને માટે માંની મમતા શું હોય છે? તે તું જાણી શકીશ નહીં. તને એટલી તો ખબર જ હશે કે માં-બાપની આંખોમાં આંસુ બે કારણે જ આવે છે. એક તો પુત્રીની વિદાય સમયે, અને બીજુ પુત્રની બેવફાઈ ઉપર. એવું ન થાય કે તમારું ઉઠાવેલું આ પગલું ભવિષ્યમાં તમારી તરફ આવીને જ ઉભુ થઈ જાય. વીસ વર્ષ સુધી જે માંબાપે વિવેકને પાળીપોષીને મોટો કર્યો એ ઉપકારી માતા-પિતાની આંખોમાં એમનાથી અલગ થઈને જો વિવેક આંસુ લાવી શકે છે, તો તારા અને વિવેકના સંબંધોને તો એક વર્ષ પણ થયું નથી, તો તે ભવિષ્યમાં તારી આંખોમાં આંસુ લાવે તેમાં કંઈ મોટી વાત છે. માટે પ્રતિકૂળતાઓને સહન કરીને પણ પોતાના ભવિષ્યને સલામત રાખવા માટે અને પોતાના સાસુ-સસરાના આશિર્વાદ મેળવવાને માટે સંયુક્ત પરિવારમાં રહેવું જ શ્રેયસ્કર છે. મોક્ષાઃ તો આનો મતલબ એ થયો કે મારે જ સહનશીલ બનવું જોઈએ. એટલે કે એક પાલતુ કૂતરાને એનો માલિક અને એના ઘરવાળા ભલે કેટલું પણ મારે કે હેરાન કરે પણ એ બધું સહન જ કરે છે. બસ એમ જ મારે પણ મારી સાસુ તેમજ નણંદ ભલે જેટલી પણ હેરાન કરે પણ મારે માત્ર સહન જ કરવાનું છે અને એનો વિરોધ કરવાનો નહીં. આજ તમારું કહેવું છે ને? પરંતુ મા ! હું જો મારા શરીરને ગૌણ કરીને માત્ર સહન કરતી રહું અને મારી તબિયત બગડી જાય તો એનો જવાબદાર કોણ? પછી અસ્વસ્થતાને કારણે જો હું કામ ન કરું જેથી ઘરના બધા સદસ્યોનું મોંઢુ બગડી જાય તો એનું શું? હું તમને પૂછું છું કે સંયુક્ત પરિવારમાં જો વહુની કેટલીક ફરજો છે તો, સાસુની કોઈજ ફરજ નથી? ભાભીના કોઈ કર્તવ્ય છે તો દિયર અને નણંદના કોઈ કર્તવ્ય નથી? મારા મુજબ ઘરમાં શાંતિનું વાતાવરણ લાવવા માટે એકલી મારે જ સુધરવાની જરૂર નથી. પરંતુ મારી સાસુને પણ પોતાનું દિમાગ ઠેકાણે લાવવું એટલું જ જરૂરી છે.