________________
કરો.”
મુનીશ્વર અને મંત્રીવર્ય ઉપાશ્રયના એક ખૂણામાં જઈને બેઠા, મુનિવરે સ્વસ્થ થઈને પોતાની વ્યથાભરી કથા શરૂ કરી.
હું ચંપાનગરીમાં રહેતો હતો. મારું નામ હતું સુવત. મારી પાસે અપાર સુખસમૃદ્ધિ હતી. પરંતુ એક રાત્રિમાં મારું ભાગ્યચક્ર બદલાઈ ગયું. મારી સમૃદ્ધિ જ મારે માટે દુઃખરૂપ બની ગઈ.
ડાકુઓએ મારી હવેલીમાં હુમલો કર્યો. હું હવેલીમાં છુપાઈ ગયો. મારી પત્નીએ ડાકુઓને કહ્યું- તમારે જોઈએ? કંચન યા કામિની? જો તમારે કામિની જોઈએ, તો હું તમારી સાથે આવવા તૈયાર છું. મેં મારી પત્નીના શબ્દો સાંભળ્યા, પરંતુ મને સાચા ન લાગ્યા, પરંતુ સાચા અર્થમાં મારી પત્ની ડાકુઓની સાથે ચાલી ગઈ. તેમણે તેને પલ્લીપતિને સોંપી દીધી. પલ્લીપતિએ એને પોતાની પત્ની બનાવી.
ડાકુઓના ચાલ્યા ગયા પછી મારા મિત્રો મારે ઘેર આવ્યા, તેમને ખબર પડી કે 'ડાકુઓ મારી પત્નીને ઉપાડી ગયા છે. તેમણે મને આગ્રહ કર્યો કે તેને મુક્ત કરાવીને લઈ આવું, જો કે મારું મન માનતું ન હતું, છતાં પણ હું મિત્રોના આગ્રહથી ડાકુઓના અડ્ડા તરફ ચાલ્યો. ત્યાં મેં એક વૃદ્ધાની ઝૂંપડી જોઈ. હું એ ઝૂંપડીમાં ગયો. વૃદ્ધાને પુષ્કળ ધન આપીને સંતુષ્ટ કરી. મેં એને કહ્યું પલ્લીપતિને ઘેર મારી પત્ની રહે છે. એની પાસે જઈને તમે મારા આગમનના સમાચાર આપો.” વૃદ્ધા જઈ આવી અને બોલી - તેણે કહ્યું છે કે આજ રાત્રે તારે એના ઘેર જવું, કારણ કે આજ રાત્રે પલ્લીપતિ બહાર જવાનો છે.' મેં પૂછ્યું તે ક્યાં રહે છે? વૃદ્ધાએ કહ્યું - સામે દૂર પેલું તાલવૃક્ષ દેખાય છે ને? એ વૃક્ષની નીચે એનું ઘર છે.'
મારા મનને શાતા મળી. પત્ની માટે થોડોક વિશ્વાસ ઉત્પન્ન થયો. સૂર્યાસ્ત થતાં હું વૃદ્ધાની ઝૂંપડીમાંથી નીકળ્યો. તાલવૃક્ષની નીચે ઘરમાં દીવો બળતો હતો. હું એ ઘરમાં પહોંચ્યો. એ ઘરના દ્વાર ઉપર જ ઊભી હતી. તેણે ઇશારાથી મારું સ્વાગત કર્યું. મેં ઝૂંપડીમાં પ્રવેશ કર્યો. મારા મનમાં વિચાર આવ્યો- “ક્યાં મારી ભવ્ય હવેલી અને ક્યાં આ ઝૂંપડી? હવેલી છોડીને શા માટે આ સ્ત્રી આ ઝૂંપડીમાં આવી હશે?”
મારી પત્નીએ મારો હાથ પકડ્યો અને મને ખાટલા ઉપર બેસાડ્યો. પાણીથી મારા પગ ધોવા લાગી! એ સમયે એની આંખોમાંથી અશ્રુધારા વહેવા લાગી. મને લાગ્યું કે એના પાપનો પશ્ચાત્તાપ કરી રહી છે.
એટલામાં પલ્લીપતિ આવીને ઝૂંપડીના દ્વાર ઉપર ઊભો રહ્યો. હું ગભરાઈ ગયો. મારી પત્નીએ મને એ ખાટલાની નીચે સંતાડી દીધો. પલ્લીપતિને એ જ ખાટલા ઉપર બેસાડ્યો. ગરમ પાણીથી એના પગ ધોવા લાગી, તેણે પલ્લીપતિને કહ્યું- હે
( ૧૮૦
| શાન્ત સુધારસઃ ભાગ ૧|