________________
૨૧
ગ્રંથનો સંબંધ અને મહસેનનૃપ વર્ણન (૨૮૫) શરીરની શેભા ચંદ્રની સ્નાની પણ હાંસી કરે તેવી (સુંદર) કેમ છે ? અને તારે આ વેણીબંધથી બાંધેલો કેશ-કલાપ સર્પ જે (કાળો) ભયંકર કેમ દેખાય છે? (૨૮૬) વળી તું લક્ષણોથી વિદ્યમાન પતિવાળી (સધવા) દેખાય છે અને તારું શરીર નેહી–(પતિ) સંગમનું સુખ ન મળ્યું હોય તેવું (શુષ્ક) કેમ દેખાય છે? (૨૮૭) માટે સુતનુ! એને પરમાર્થ કહે! શું તે પતિને તળે છે? અથવા અન્યમાં આસક્ત એવા તેણે જ તને તજી છે? (૨૮૮) તે પછી કંઈક મીંચાયેલાં નેત્ર-કમળોવાળી તેણીએ કહ્યું કે-હે સુભગ ! આ વિદેશતામાં રહસ્ય શું છે, તે તું સાંભળ ! (૨૮૯) યૌવનારૂઢ થયેલી હું અહીં જ ( વસતા) કનકપ્રભ નામના વિદ્યાધરપુત્રની સાથે ગાઢ પ્રેમથી પરણી. (૨૯૦) પરણ્યા પછી તુર્ત મારા ભાગ્યના દેષથી અથવા તેના વેદનીયકર્મને વશ તે મહાત્મા અગ્નિતુલ્ય દાઉજવરથી પકડાયે. (૨૧) તેથી અગ્નિથી તપાવેલી લેખંડની કડાઈમાં જેમ નાંખ્યું હોય તેમ તે સતત ઉછળવા લાગ્યો, કંપવા લાગ્યો, દીર્ઘ નિસાસા મૂકવા લાગ્યો અને વિરસ બૂમ પાડવા લાગ્યું. (૨૨) તેથી તેના પિતાએ સર્વ કાર્ય છેડીને રેગની શાતિ નિમિત્તે વિવિધ ઔષધના અનેક પ્રયોગ શરૂ ર્યા. (૨૩) તે ઔષધ નથી, તે મણિ નથી, તે વિદ્યા નથી અને તે વૈદ્યો નથી કે તેના પિતાએ તેની શક્તિ માટે જેને ઉપગ ન કર્યો હોય ! (૨૯૪) આહારપાણીસ્નાન-વિલેપન પ્રમુખ કરવાનું છેડીને, શોકના ભારથી ભારે અવાજવાળા બનેલા પાસે બેઠેલા સ્વજને રડવા લાગ્યા. (૨૯૫) તેની માતા પણ શાકને વશ બની સતત ઝરતાં નેત્રનાં આંસુવાળી (અને તેથી) બે નેત્રોમાંથી જાણે ગંગા અને સિન્હ ( નદી)નો પ્રવાહ કરતે હોય તેવી રીતે રડવા લાગી. (૨૬) વળી નિષ્કપટ પ્રેમ એ જ ધન છે જેઓનું, એવા તેના સ્નેહીજને પણ તીવ્ર વનના દાવાનળથી બળેલા ઝાડના કુંઠા જેવા કાન્તિ વિનાના (નિતેજ) બનેલા ખેદવાળા થયાં. (૨) એમ તેની આપદાથી નગરલેકે પણ આમણ-દ્રમણ થયા, અને વિવિધ પ્રકારની સેંકડો દેવ-દેવીઓની માન્યતાઓ કરતાં છતાં પણ પ્રતિક્ષણ દાહજવર અધિકતર વધતે રહ્યો અને જીવવાની આશારહિત બનેલ વૈદ્યસમૂહ પણ પાછે ગયો. ત્યારે તેણે એમ ચિંતવ્યું કે-અહો ! થોડી માત્ર પણ આપત્તિમાં પડેલા જીવને (આ સંસારમાં) કઈ રીતે કેઈનાથી પણ (સાહાર= ), સહકાર (સહાય) કરી શકાતો નથી. (૨૯૮ થી ૩૦૦) માતા-પિતા સહિત અતિ વત્સલ અને સ્નેહી એવા બંધુઓ પણ આપત્તિરૂપ કુવામાં પડેલા (પિતાના સંબંધીને જેવા છતાં) કાંઠે (પાસે) ઊભા ઊભા શેક જ કરે છે. (૩૦૧) એમ જ્યાં જીવનું કેઈનાથી થોડું પણ રક્ષણ થતું નથી, ત્યાં પણ લેકે (પ્રસન્નતાથી) રહે છે એ આશ્ચર્યભૂત મેહને મેટો મહિમા છે! (૩૦૨) માટે જે કઈ રીતે પણ મારે આ દાહવર શેડ પણ ઉપશમે તે સ્વજન અને ધનને તજીને હું જિનદીક્ષાને અનુસરે (સ્વીકારું). (૩૦૩) તે પછી ભાગ્યયોગે દિવ્ય ઔષધાદિ વિના પણ જ્યારે (ભાવનારૂપ ઔષધથી) તે નિરેગી થયે, ત્યારે સ્વજનને બહુ રીતે સમજાવીને (રાગ છોડાવીને) શ્રી