________________
ગ્રંથને સંબંધ અને મહસેનનપ વર્ણન ભાલે, તલવાર, ભલિ ( બાણવિશેષ) અને (સેલ=) બરછી વગેરે શત્રે સહિત અખંડ (મજબૂત) બખ્તરથી ભૂષિત શરીરવાળા તે ચંડ વગેરે અંગરક્ષકે ચાલ્યા. (૧૩૫) ચાલતા તેઓ (મેળs)ક્રમશઃ અંતઃપુરમાં પહોંચ્યા અને ત્યાં તેઓએ તે પુરુષને રાણીની સાથે શય્યામાં બેઠેલો છે. તેથી તેને કહ્યું, રે--રે મ્યુચ્છસમાન (અધમ) આચરણવાળા, હે પુરુષાધમ! (સામિસાલમહિલંકી રાજાની મુખ્ય પટ્ટરાણીને ભેગવવાની ઈચ્છાવાળે તું આજે યમના મુખમાં પ્રવેશ કરીશ. (મરી જઈશ.) (૧૩૬-૧૩૭) જે કે પિતાના પાપથી જ હણાયેલા તને હણવો યોગ્ય નથી, તો પણ અમારા સ્વામિની ઈચ્છાને અનુસરીને (નિરુત્ત) નિશ્ચ તું હણાઈશ. (૧૩૮) એમ હોવા છતાં મારા જે તે જીવવા ઈચ્છતા હોય, તે વિનયથી નમીને રાજાને ખમાવ! અથવા યુદ્ધ માટે (સવડ મુખાક) સામે થઈ જા. (૧૩૯)
જ્યાં સુધી અદ્યાપિ (હજી પણ) યમની દષ્ટિ સરખી અમારી બાણની શ્રેણિ (તારી ઉપર) પડી નથી, ત્યાં સુધી મહેલને ઓરડે મૂક (બહાર નીકળ) અને એક ક્ષણ તારું પરાક્રમ બતાવ! (૧૪૦) એમ કહીને અત્યંત મત્સર અને અતિ ઉત્સાહથી આવેશવાળા તેઓ પ્રહાર કરે તે પહેલાં જ તેણે (વજરિય= કહ્યું, હે હે ! મૂઢ સરખા ! તીણ નખથી હાથીઓનાં કુંભસ્થળને ભેદી નાખનારા કેસરીસિંહને કે પાયમાન પણ હરણિયાંનું ટોળું શું કરી શકે? (૧૪૧–૧૪૨) અથવા ઉદ્ભટક) વિકરાલ અને દેદીપ્યમાન મણીથી તેજસ્વી એવી (તડવીએ= ) ચઢાવેલી-ચેલી ફણાઓના (કડમ્પ= ) સમુહવાળો અને રેષથી ભરેલ (રુષ્ટ) સર્પોને સમુહ પણ ગરુડને શું કરી શકે ? (૧૪૩) માટે ક્રોધથી ભરપૂર એ પ્રહાર કરવાને આ નિષ્ફળ ફ ટાટોપ (કું ફાડે ) મૂકી ઘો, કારણ કે-શક્તિ ઉપરાન્તને પ્રયત્ન કરવાથી મરણ થાય છે. (૧૪૪) વળી તમારા રાજાની રાણીને ચાહતા એવા મને તમે અગ્ય કહે છે, તે પણ તમારી વિમૂઢતાનું પરિણામ છે. (૧૪૫) કારણ કે-મારા સામર્થ્યથી મેં તેની પત્નીને ગ્રહણ કરી છે, તેથી તેના પ્રત્યે) તમારા રાજાનું સ્વામીપણું ક્યારથીય દૂર થયું છે, ( અર્થાત્ હવે રાણીને પતિ તે નથી, હું છું.) (૧૪) અને એ રીતે તમારા જેવાની સમક્ષ આ રીતે અહીં રહેલા મને કેઈ જારપણાનું કલકે પણ ઘટતું નથી. (કારણ કે–જાર તો ચરવૃત્તિવાળો હોય, હું તો તમારી પ્રત્યક્ષ બેઠો છું.) (૧૪) (છતાં) જે તમને મારા પ્રત્યે અત્યંત રોષ હોય, તે તમને કેણ રોકે છે? મારા શરીર ઉપર પ્રહાર કરે ! કિન્તુ સમજજો કે-) આ તે પુરુષ નથી, કે જેના ઉપર શ આક્રમણ (ઘા) કરી શકે. (૧૪૮) એમ કહીને તે અટક્યો ત્યારે ક્રોધાતુર તેઓ શોને ઉગામીને પ્રહાર કરે, તે પહેલાં જ તે પુરુષે બધાને થંભાવી દીધા. (
૧૯) તે પછી તેઓ વાલેપથી ઘડ્યા હોય તેવા, અથવા પત્થરમાં કેતર્યા હોય તેવા, સ્થિર શરીરવાળા બની ગયા અને તે પુરુષ પેક ક્ષણ ક્રીડા કરીને (૧૧૦) લેશ પણ મનમાં ક્ષોભ વિનાને કનકવતીને પિતાના હાથથી ઉઠાવીને પ્રયાણ કરી ગયે. આ સઘળો વૃતાન્ત રાજાએ જાણ્યો. (૧૫૧) ત્યારે તેણે વિચાર્યું કે-આવી શક્તિવાળો શું આ કેઈ દેવ, વિદ્યાધર, અથવા વિદ્યાસિદ્ધ હશે? (૧૫૨) જે તે દેવ હોય, તે તેને આ માનુષી સ્ત્રીનું શું કામ ? અને