________________
શ્રી સંવેગ રંગશાળા ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વિર પહેલું અન્ય ગ્રંથકારને પાઠ કે સાક્ષી આપવાથી પિતાની રચના વિશ્વસનીય બને છે અને પિતાની જવાબદારીને ભાર ઓછો થાય છે). (૭૧) વળી બીજાઓને કેવળ ઉપકાર કરવા માટે મારે આ પ્રારભ છે, તેથી તે પણ સ્વ–પર ઉભયનાં વચને દ્વારા યુક્તિયુક્ત બને. (૭૨) એવું જોવામાં પણ આવે છે કે-વ્યાપારી લેક અધિક ગ્રાહકે આવે ત્યારે પિતાની અને બીજા વેપારીના હાટમાં રહેલી પણ વસ્તુઓને લઈને મેટા વેપારી બને છે. (૭૩)
ગ્રંથનું નામ કરવામાં હેત અને સંબંધ:-આ ગ્રંથમાં કહેવાશે તે પ્રસ્તુત આરાધનાને અમે ગુણનિષ્પન્ન નામથી જેને અર્થ નિશ્ચિત છે, તેવા યથાર્થ સંવેગરંગશાળા નામથી કહીશું. અર્થાત્ આ આરાધનાનું નામ સંવેગરંગશાળા રાખીશું. (૭૪) (આ સંગરંગશાળા= ) યતિ અને ગૃહસ્થ વિષયક આરાધના, જે રીતે નવદીક્ષિત મહસેન રાજાએ પૂછી અને શ્રી ગૌતમ ગણધરે જે રીતે તેને કહી, તથા જે રીતે તેને સમ્યગુ આરાધીને તે રાજા મોક્ષ પામશે, તે રીતે (અમે કહીશું, માટે) અમારાથી કહેવાતી આ આરાધનાને સ્થિર (એકાગ્ર) ચિત્તથી સાંભળ-હૈયામાં ધારણ કરે ! (૭૫-૭૬) હવે કથારૂપે આરાધનાનું વર્ણન કરતાં પ્રથમ ચાર ગાથાથી કચ્છ દેશનું વર્ણન કરે છે.
કથા પ્રારંભ અને કચ્છ દેશનું વર્ણન -ધન-ધાન્યથી ભરપૂર એવા ઘણા નગર અને ગામના સમૂહથી રમણીય, રમણીયરૂપ અને લાવણ્યવાળી યુવતીઓથી સર્વ દિશાઓને ભાવત તથા સર્વ દિશામાંથી આવેલા વેપારીઓ જ્યાં વિવિધ પ્રકારના મોટા વેપાર કરે છે, વળી વેપારથી ધનાઢય બનેલા ઘણું ધનાઢયોએ જ્યાં શ્રેષ્ઠ દેવમંદિરે કરાવ્યાં છે, વળી દેવમંદિરના ઉંચા શિખરના છેડે (ઉડતી) વેત ધ્વજાઓના સમુહથી આકાશ પણ જ્યાં ઢંકાઈ ગયું છે, તથા આકાશમાં રહેલા વિદ્યાધરેએ જેના સુંદર ગુણસમુહની પ્રશંસા કરી છે, તથા રમણીય ગુણના સમુહથી પ્રસન્ન થયેલા મુસાફરોએ જે દેશમાં આવીને વસવાની ઈચ્છા કરી છે, તે આ જંબુદ્વિપના-દક્ષિણભરતાદ્ધમાં કચ્છ નામનો દેશ છે. (૭૭ થી ૮૦) એ દેશની વિશેષતા જણાવે છે કે-ભારતમાં તે ગોવિંદ (વાસુદેવ) એક જ, હલી (બળદેવ પણ) એક જે અને અર્જુન પણ એક જ, ત્યારે આ દેશ સેંકડો ગોવિંદો (ગાયના સમૂહથી) યુક્ત છે. હલી (ખેડૂતો) પણ સેંકડો છે અને અર્જુન (નામનાં વૃક્ષો પણ અગણિત છે. એ રીતે આ દેશ ભારતની (વાતનેeમહત્તાને પણ અવગણે છે. (૮૧) હવે ત્યાંની શ્રીમાલા નામની નગરીનું પાંચ ગાથાથી વર્ણન કરે છે કે–ત્યાં યુવતી સ્ત્રી જેમ વસ્ત્રથી અંગોપાંગ સંવૃત્ત (વીંટેલાં) રાખે, તેમ આ નગરી કિલ્લાથી વીંટાયેલી (સંવૃત્ત) છે, સૂર્યનું બિમ્બ જેમ અત્યન્ત પ્રભાથી યુક્ત હોય, તેમ નગરી ઘણું (પહ= ) માર્ગોથી યુક્ત છે અને વિભક્તિ-વર્ણ—નામ વગેરેથી યુક્ત પ્રત્યક્ષ જાણે શબ્દવિદ્યા (વ્યાકરણ) હોય, તેમ સુંદર જુદા જુદા વર્ણના, નામવાળા, ભિન્ન ભિન્ન વસવાટ (મહલ્લા)વાળી છે. (૮૨) વળી જે નગરી મેટી ખાઈને પાણીથી વ્યાપ્ત અને ગોળ