Page Text
________________
ઘર્મના અધિકારી-યોગનિરોધનું ફળ-સંગનો મહિમા વાણું (વચન) પણ અસતીની જેમ (અસતી પક્ષમાં સ્વાર્થ નિરપેક્ષ પ્રવૃત્તિવાળી, ક્ષણે ક્ષણે અન્યાન્ય વર્ણન રંગની થેજના કરનારી વિલાસી) અનર્થને ફેલાવે છે. (૩૭)
હવે કાયાના અંગે કહે છે કે-અન્યા (આત્માને અહિતકર એવા) વ્યાપાર(પ્રવૃત્તિ). વાળી, સર્વ વિષયમાં સર્વ રીતે (અનિરૂદ્ધ) નિરંકુશ અને તપેલ લોખંડને ગોળ જેમ જ્યાં સ્પશે, ત્યાં બાળી મૂકે, તેમ સર્વત્ર હિંસાદિને કરનારી, એવી કાયા પણ કલ્યાણકર નથી. (૩૮) આ નગણમાં નિરંકુશ એ એક પણ યોગ ઉભયલોકનાં દુઃખોનું બીજ છે, તો તે ત્રણેય જ્યારે સાથે મળે, ત્યારે શું ન કરે ? અર્થાત્ મહા અનર્થ કરે. માટે તે યુગોના નિષેધ માટે યત્ન કરવા જોઈએ. (૩૯)
- આ યોગનિરોધ શી રીતે થાય? તે કહે છે કે-વળી તે ગનિરોધ પ્રશસ્ત ગ્રંથેના અર્થનું ચિંતન, તેની રચના, વગેરે સમ્યગ્ર કાર્યના આરંભથી થાય, અન્યથા ન થાય ? કારણ કે–તેના જ અર્થને વિચાર કરવાથી મન, તેને બોલવાથી વચન અને તેને લખવા વગેરેની ક્રિયા કરવાથી કાયા, એ કાર્યમાં સારી રીતે જોડાય. એટલે અસદું વ્યાપારથી રોકાઈ જાય. (૪૦-૪૧) એ રીતે કર્મબંધમાં એક પ્રબળ કારણ એવા ગોના પ્રસાર( પ્રચાર)ને કિનારા મહાત્માને જ ( અથવા મારા આ આત્માને) આ પ્રસ્તુત ગ્રંથરચનાથી ઉપકાર થઈ શકે. (૪૨ ) હવે યોગનિરોધથી થતા લાભે કહે છે.
યોગનિરોધનું ફળ -એ રીતે યોગનિરોધથી થયેલ એક આ ઉપકાર (કે પ્રસ્તુત ગ્રંથનું સર્જન થાય) અને બીજો ઉપકાર એ કે-સંવેગનું વર્ણન કરતાં પદે પદે પ્રશમસુખને લાભ થાય. (૪૩)
સવેગને મહિમા -સ્વમમાં પણ દુર્લભ એ સંવેગ, સાથે નિદ પ્રમુખ પરમાર્થ(ત)ને જેમાં વિસ્તાર હેય, તે શાસ્ત્ર શ્રેષ્ઠ કહેવાય છે. (૪૪) જે શાસ્ત્રમાં અનાદિ ભવાભ્યાસથી સ્વયંસિદ્ધ (અનાદિ અભ્યાસથી કરાય તેવા) અને બાળ, ગોપાળ, સ્ત્રીઓ વગેરે સર્વ કેઈ સરલતાથી કરી શકે તેવા, કામ અને અર્થની પ્રાપ્તિના તથા રાજનીતિના ઉપાયે બહુ પ્રકારે જણાવ્યા હોય, તે શાસ્ત્રને હું નિરર્થક (અહિતકર ) સમજું છું. (૪૫-૪૬ ) એ કારણે સંવેગાદિ આત્મહિતાર્થના પ્રરૂપક આ શાસ્ત્રના શ્રવણ અને પરિભાવન ( ચિંતન) વગેરેમાં બુદ્ધિમાનેએ નિત્ય પ્રયત્ન કરે જોઈએ. (૪૭) કારણ કે-સંવેગગર્ભિત અતિ પ્રશસ્ત શાસ્ત્રનું શ્રવણ ધન્ય પુરુષોને જ મળે છે, અને શ્રવણ પછી પણ તે સમરસ સમતા)ની પ્રાપ્તિ તે અતિ ધન્યપુરુષને જ થાય છે. (૪૮) વળી જેમ જેમ સંગરસનું વર્ણન કરાય, તેમ તેમ પાણી ભરેલો માટીને કાચા ઘડો જેમ ભિંજાય(ભેદાય), તેમ ભવ્યાત્માઓનાં હૃદયે ભેદાય છે; (૪૯) વળી લાંબા કાળ સુધી પાળેલા સંયમને સાર પણ આ ( સવેગાસની પ્રાપ્તિ ) છે; કારણ કે બાણ તેને કહેવાય, કે જે લક્ષ્યના મધ્યને વિધે ! (તેમ આરાધના તેને કહેવાય, કે જેથી સંવેગ
| SR No. | 006043 |
| Book Title | Samveg Rangshala Mahagranth Gujarati Anuwad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhadrankarsuri |
| Publisher | Mahavir Jain S M P Sangh |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 636 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |