________________
શ્રી સંવેગરંગશાળા પ્રન્થનો ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર ચોથું
પણ વિચારતાં અસુખકારક છે. (૮૦૧૭) સ્ત્રી (કલિન) કલેશનું-ઝઘડાનું ઘર છે, (અલિક=) અસત્યને આશ્રય છે, અવિનયનું કુળઘર (બાપુ ઘર) છે, (આયાસ ) અસંતેની અથવા ખેદની વસતિ છે અને કજીઆનું મૂળ છે, તેમજ ધર્મનું મેટું વિન છે અને અધર્મને નિશ્ચિત પ્રાદુર્ભાવ (પ્રગટીકરણ) છે, દેહને (પ્રાણ) પણ સંદેહ છે અને માન-અપમાનને હેતુ છે. સ્ત્રીઓ પરાભવનું બીજ છે, અપકીર્તિનું કારણ છે, ધનને સર્વનાશ છે, અનર્થોને સમાગમ છે, દુર્ગતિને માર્ગ છે અને સ્વર્ગ તથા મોક્ષના માર્ગની દઢ અર્ગલા (રુકાવટ) છે, તેમજ દોષને પિતાને આવાસ (કુલઘર) છે અને સર્વ ગુણને પ્રવાસ (દેશનિકાલ) છે. ચંદ્ર પણ ઉષ્ણ થાય, સૂર્ય પણ શીતળ થાય અને આકાશ પણ (નિવિડ=) ધન (પિલાણરહિત) બને, કિન્તુ કુલિન પણ આ દેષરહિત ભકિક (સરળ) ન બને. (૮૦૧૮ થી ૨૨) ઈત્યાદિ સ્ત્રી સંબંધી ઘણા દેને ચિંતવનાર વિવેકીનું મન પ્રાયઃ સ્ત્રીએથી વિરાગી બને છે. (૮૦૨૩) જેમ આ લેકમાં દોષને જાણીને (વિવેકી) વાઘ વગેરેને તજે છે, તેમ દેને જોઈને સ્ત્રીઓથી પણ દૂર ભાગે છે. (૮૦૨૪) બહ કહેવાથી શું ? સ્ત્રીકૃત દેને આ ગ્રંથમાં જ પૂર્વે (અનુશાસ્તિદ્વારમાં) સૂરિજીએ જણાવ્યા છે જ. (૮૦ર૫) જે વસ્તુ શુદ્ધ સામગ્રીથી બનેલી હોય, તે તે કારણ (મૂળ) શુદ્ધ હવાથી શુદ્ધ થાય, પણ અશુચિથી ઘડેલા શરીરની શુદ્ધિ કોનાથી કેવી રીતે) થાય? (૮૦૨૬) કારણ કે-શરીરનું ઉત્પત્તિકારણ શુક્ર-રુધિર બંને અપવિત્ર છે, તેથી અશુચિથી ઘડેલા ઘડાની જેમ શરીર પણ અશુચિ છે. (૮૦૨૭) તે આ પ્રમાણે
ગર્ભાવસ્થાનું-સ્વરૂપ-માતા-પિતાના સગથી રુધિર અને શુક્રનું મિલન થતાં જે મેલું (અશુચિ) થાય, તેમાં પ્રારંભમાં જ જવ ઉપજે. તે પછી તે અશુચિ સાત દિવસ સુધી કલલ (ગર્ભનું વીંટણ–સૂક્ષમ ચામડી) થઈને પછી સાત દિવસે અર્બદ (સામાન્ય પેશી) બને, તે પછી પહેલા માસમાં ઘનરૂપ બને (૮૦૨૮-૨૯) અને તે બીજા માસમાં (વજનમાં) એક કર્ણ ન્યૂન એક પલ (સાઈઠ રતિ) જેટલું બને. ત્રીજા મહિને માંસની ઘન પેશી બને. (૮૦૩૦) ચોથા મહિને માતાને દડદ ઉત્પન્ન કરે અને તેનાં અંગોને પુષ્ટ કરે. પાંચમા માસે મસ્તક, હાથ અને પગના અસ્પષ્ટ અંકુરાઓ પ્રગટે. (૮૦૩૧) છઠ્ઠા મહિને રૂધિર-પિત્ત વગેરે (ધાતુ) એકઠાં થાય. સાતમાં મહિને સાતસે નાની નાડીઓ અને પાંચ પેશીઓ બને. (૮૦૩૨) આઠમા મહિને નવ નાડીઓ (ધોરી નસો) અને સર્વ અંગમાં સાડા ત્રણ કોડ રેમ ઉત્પન્ન કરે અને પછી જીવ (વિનીક8) પૂર્ણ પ્રાય શરીરવાળો બને. (૮૦૩૩) નવમા અથવા દશમા મહિને માતાને અને પિતાને પીડા કરતે કરુણ શબ્દથી રડતો નિરૂપી છિદ્રમાંથી બહાર નીકળે. (૮૦૩૪) અને અનુક્રમે વધેલા તે શરીરમાં એક એક આકપ્રમાણ મૂત્ર અને રુધિર, તથા એક એક કુડવાપ્રમાણ શ્લેષ્મા અને પિત્ત, અડધા કુડપ્રમાણે શુક અને એક પ્રરથ પ્રમાણ (મથુલુંગs) માથાને રસ (મગજ) થાય. અડધો આઢક ચરબી, એક પ્રસ્થ મળ અને બીભત્સ માંસ