________________
ગર્ભાવસ્થાનું દુ:ખદ સ્વરૂપ
તથા મજજાથી (હાડકાની અંદર થતા રસથી) ભરેલાં ત્રણસો હાડકાં, તથા (સવંગ= ) સર્વ મળીને એકસો સાઈઠ સંધીઓ (સાંધાઓ) થાય. (૮૦૩૫ થી ૩૭) માનવશરીરમાં નવસો હારુ (રનાયુઓ-નસે), સાતસો શીરાઓ (નાડીઓ-ધમનીઓ) અને પાંચસો માંસની પિશીઓ હોય છે. (૮૦૩૮)
એમ શુક્ર, રુધિર વગેરે અશુચિ પુદ્ગલેના સમૂહથી બનેલે, અથવા (પાઠાંનવા માસમાએ=) નવ માસ સુધી અશુચિમાં (માત= ) રહેલો અને એનિથી નીકળ્યા પછી પણ માતાના રતનના દૂધથી પષાએલ (એમ) સ્વભાવે જ અત્યંત અશુચિમય, એ દેહ કેવી રીતે પવિત્રતાને પામે? (૮૦૩૯-૪૦) એવા પ્રકારના પણ એ શરીરમાં સમ્યગ જેતા ( વિચારતાં) કેળના સ્તંભની જેમ બહાર અથવા અંદર પણ શ્રેષ્ઠતાનો લેશ પણ હેતો નથી. (૮૦૪૧) સર્પોમાં મણિ, હાથીઓમાં દાંત અને ચમરી ગામાં (પણ) તેના કેશનો સમૂહ (ચાર) સારભૂત દેખાય છે, પણ મનુષ્ય શરીરમાં કેઈ (એક) પણ સાર નથી. (૮૦૪૨) ગાયના છાણમાં, મૂત્રમાં અને દૂધમાં તથા વાઘના ચામડામાં પવિત્રતા દેખાય છે, પણ મનુષ્યદેહમાં કઈ પણ પવિત્રતા જોઈ નથી. (૮૦૪૩) વળી વાતિક, નૈતિક અને લેબ્સજન્ય રોગો તથા ભૂખ-તૃષા વગેરે (દુઃખે,જેમ સળગે તીવ્ર અગ્નિ (અહિય-) ઉપર મૂકેલા જળને તપાવે, તેમ નિત્ય દેહને તપાવે છે. (૮૦૪૪) એવા પ્રકારના (અશુચિ) દેહવાળે પણ, યૌવનના મદથી વ્યામૂઢ થએલે (બાલોત્ર) અજ્ઞપુરુષ, પિતાના શરીરના જેવા જ કારણથી (અશુચિથી) બનેલા પણ સ્ત્રીના શરીરમાં (રાગ કરતો તેના) કેશકલાપને મોરના પિંછાના સમૂહની સાથે, લલાટને પણ અષ્ટમીના ચંદ્ર સાથે, નેત્રને કમલની પાંખડીઓ સાથે, હઠને પદ્મરાગમણિ (પરવાળાં) સાથે, ડોકને પંચજન્ય શંખ સાથે, રતનેને સેનાના કળશ સાથે, ભૂજાઓને કમલિનીના નાળની સાથે, હથેલીઓને નવી ઉગેલી) કમળ કુંપળ સાથે, નિતંબપટને સુવર્ણની શીલા સાથે, સાથળને કેળરતંભ સાથે અને પગોને રાતાં કમળ સાથે ઘટાવે છે (ઉપમા આપે છે), (૮૦૪૫ થી ૪૮) પણ અનાર્ય (મૂર્ખ) તેને પિતાના શરીરની જેમ અશુચિથી બનેલું, (કલમલય=) વિષ્ટા, માંસ અને રુધિરથી પૂર્ણ અને માત્ર (કત્તિછન્નક) ચામડીથી ઢાંકેલું છે, એમ વિચારતો નથી. (૮૦૪૯) માત્ર સુગંધી વિલેપન, તંબલ, પુષ્પ અને નિર્મળ રેશમી વસ્ત્રની શોભાથી ક્ષણ માત્ર બહારથી શોભાને પામેલા સ્ત્રીના અપવિત્ર પણ શરીરને સુંદર છે એમ માનીને, કામથી મૂઢ મનવાળા માણસે, જેમ (માંસાહારી રાગથી) કટુ હાડકાં વગેરેથી યુક્ત (પરુવાળા) દુગધી પણ માંસને ખાય, તેમ તેને ભગવે છે. (૮૦૫૦-૫૧) તથા જેમ વિષ્ટાથી લિસ બાળક વિષ્ટામાં જ રતિ કરે, તેમ સ્વયં અપવિત્ર મૂઢપુરુષ સ્ત્રીરૂપી વિષ્ટામાં રતિ કરે છે. (૮૮પર) દુર્ગધી રસ અને દુર્ગધી ગંધવાળી સ્ત્રીને શરીરરૂપી ઝુંપડીને ભેગવવા છતાં જેઓ પાઠાં. સયા) શૌચનું અભિમાન કરે છે, તેઓ લેકમાં હાંસીપાત્ર બને છે. (૮૦૫૩) એમ શરીરગત આ ભાવોને (અશુચિને) વિચારતા, (અશુચિ પ્રત્યે) (સઘિણુ ) કૃણાવાળા, પુરુષને (પર=) સ્ત્રી શરીરને ભેગવવાની ઈચ્છા કેમ થાય? (૮૦૫૪) એ