________________
| . શ્રી રી સર્વે નમઃ | । स्व० पूज्यपाद विजयसिद्धि-मेघ-मनोहरसूरिगुरुवरेभ्यो नमः । સ્વ. પૂજ્ય આચાર્યદેવ ૧૦૦૮ શ્રી વિજયમનેહર
સૂરીશ્વરજી મહારાજને લેશ પરિચય
“ન જ્ઞાનકવીન, નિરખ્યતર તમ | ममात्मा निर्मली चक्रे, तस्मै श्रीगुरुवे नमः ॥"
વિશ્વવ્યવસ્થા અને ધર્મ. એક અલૌકિક અદશ્ય શક્તિ વિશ્વમાં વતે છે, કે જેના પ્રભાવે સમગ્ર વિશ્વનું સંચાલન સદા અખલિત ચાલી રહ્યું છે.
સમુદ્ર પૃથ્વીને પ્લાવિત કરતો નથી, પોતાની મર્યાદામાં રહે છે. પ્રતિવર્ષે મેઘ પૃથ્વીને આશ્વાસન આપે છે, અગ્નિ તિર્થો ન ફેલાતાં ઉર્ધ્વગતિ કરે છે, વાયુ ઉર્ધ્વગમન નહિ કરતો તિઓ વાય છે, ઉપર આલંબન અને નીચે આધાર વિના પણ સમગ્ર વિશ્વને આધાર આપતી પૃથ્વી સ્થિર રહી શકે છે, વિવિધ ઉપકાર કરતા સૂર્ય ચંદ્ર, વગેરે તિચક નિયમિત ગતિ કરી રહ્યું છે, તે તે વસ્તુઓ નિયમિત સદા ઉપકાર કરે છે, વગેરે બધું એ રીતે વ્યવસ્થિત ચાલે છે કે તે કોઈ દૈવી કે માનવીય શક્તિ કરી શકે નહિ. એથી પણ માનવું જ જોઈએ કે સમગ્ર વિશ્વને હિતકર સર્વ જીવનું કલ્યાણ કરનારી કઈ અલૌકિક દુર્ગમ્ય શક્તિ વિશ્વમાં છે અને તેના પ્રભાવે વિશ્વતંત્ર વ્યવસ્થિત ચાલી રહ્યું છે. - જે કંઈ અવ્યવસ્થિત કે ઉપદ્રવે દેખાય છે, તે મહમૂઢ જીએ એ શક્તિને અનાદર-વિરોધ વગેરે કરવાનું પરિણામ છે. એ શક્તિને જે અનુસરે છે, તેને કદાપિ કોઈ ઉપદ્રવ થતો નથી, કારણ કે-એ શક્તિ શરણાગતનાં સર્વ દુઃખોને નાશ કરવાની અને નિત્ય નિર્મળ સ્વાધીને સંપૂર્ણ સુખ આપવાની શક્તિ ધરાવે છે.
આ શકિત એ જ ધર્મ છે, તેનું કર્તવ્ય વિશ્વના સર્વ જીવોનું હિત કરવાનું છે, એમ પરમજ્ઞાની પરમાત્મા શ્રી અરિહંતદેવેએ કહ્યું છે.
ધર્મ એ વિશ્વને પ્રાણ છે, વિશ્વનો આધાર છે, વિશ્વન રક્ષક છે, વગેરે વિવિધ વચને શાઓમાં જોવા મળે છે ત્યારે એ પ્રશ્ન થાય કે–એ ધર્મ શું છે? કેવો છે?, તેને ઉત્તર એ જ જ્ઞાનીભગવતે જણાવે છે કે આત્માનું શુદ્ધ ચૈતન્ય એ તાત્વિક ધર્મ છે અને એને પ્રગટાવવાના વિવિધ ઉપાય-અનુષ્ઠાને એ વ્યવહારધર્મ છે. વ્યવહારધર્મના
