________________
serede
ti tisto
લેખન વિરાધક ગંગદત્તને પ્રબંધ
૨૭ ‘ક્રિયામાં દઢ રાગવાળે અને ન્યાય-નીતિથી વિશિષ્ટ બંધુપ્રિય નામને શેઠ હતે. (૪૦૯૫) તેને શિષ્ટ પુરુષને માન્ય અને અતિ વિનીત ગદત્ત નામને પુત્ર હતું. તે ક્રમશઃ યુવતીઓના મનને હરનારા યૌવનને પામે. (૪૦૯૬) તેને તે જોઈને હર્ષિત થયેલા પિતાએ સ્વયંભૂ નામના વણિકની પુત્રીને વિવાહ માટે વરાવી. (વેવિશાળ કર્યું") (૪૦૭) પછી હર્ષ પામેલા ગંગદત્તે પાણિગ્રહણ માટે ઉત્તમ તિથિ-મુહૂર્ત પ્રાપ્ત થતાં તેની સાથે લગ્ન કર્યું. (૪૦૯૮) માત્ર જે વેળા તેણીના હાથને તેણે પકડ્યો, તે જ વેળા તેને દુઃસહ દાહ પ્રગટયો. (૪૦૯૯) તેથી શુ હું અગ્નિથી સ્પર્શ થઈ કે ઝેરના રસથી સિંચાણી?—એમ ચિંતવતી, ડાબી હથેલીમાં છૂપાવેલા મુખવાળી, દીન મનવાળી, બે નેત્રમાંથી સતત આંસુના પ્રવાહને વહેવડાવતી, વળેલી ડોકવાળી અને ગુપ્ત રડતી, એવી તેને સ્વયંભૂએ કહ્યું કે-હે પુત્રી ! હર્ષ સ્થાને પણ તું એમ સંતાપ કેમ કરે છે, કે જેથી તું હસતા મુખે સ્નેહપૂર્વક સખીઓને પણ બોલાવતી નથી ? (૪૧૦૦ થી ૪૧૦૨) વળી હે પુત્રી ! તારા (લગ્ન)મહત્સવને (પાળ) જેવાથી આનદભ પૂર મનવાળ. સાજન લેકેનાં વિલાસપૂર્વકના ગીતને અને નૃત્યે ને તું કેમ નથી જેતી? ૪૧ ૨૩) માટે તું ટેકરૂપી નાળને સીધું કર (સામે જે), નેત્રેની કર્ણિકાને (આંસુને) દૂર કર, તેજયુક્ત સુખની શોભાને પ્રગટ કરે અને આ શોકને મૂકી દે ! (૪૧૦૪) છતાં જે અતિ ગાઢ શોકનું કઈ પણ કારણ હોય, તે તેને નિઃશંકપણે સ્પષ્ટ વચનેથી કહે, કે થી શીધ્ર તેને દૂર કરાય. (૪૧૦૫) તેણીએ કહ્યું કે-પિતાજી ! ગઈ વસ્તુને કહેવાથી હવે શું લાભ? મસ્તક મુંડાયા પછી નક્ષત્ર શેધવાથી શું હિ કરે? (૪૧ ૬) સ્વય ભૂએ કહ્યું કે પુત્રી ! તે પણ તું આ શોકનું રહસ્ય કહે! તેથી તેણીએ વરને સઘળાય વૃત્તાન્ત કહ્યો. ૪૧૦૭) તેને સાંભળીને વઘાત થયો હોય તેમ, ઘરનું સર્વ ધન નાશ પામ્યું હોય તેમ અને મસીનું જળ (કાજળ) ચેપડયું હોય તેમ, તે નિસ્તેજ બની ગયે. (૪૧૦૮) વિવાહનું કાર્ય પૂર્ણ થયું અને સ્વજનવર્ગ પણ પિતાને ઘેર ગયે. પછી અન્ય દિવસે સસરાને ઘેર લઈ જવાની, પતિના દુર્ભાગ્યરૂપી ખગથી અત્યંત તૂટતા હદ વાળી, તેમજ (પથિી) છૂટવાને બીજે થડે પણ ઉપાય નહિ જોતી તેણીએ હવેલીના શિખરે ચઢીને મરવા માટે તૂ (શરીરને) પડતું મૂકયું અને પડતાં જ તૂર્ત તે મરણને પામી. (૪૧૦૯થી ૧૧) માતા-પિતા મળ્યા, સ્વજન લેકે પણ તૂર્ત આવ્યા અને તેની શરીરસત્કાર વગેરે ( અંતિમ ) સમય ક્રિયા કરી. (૪૧૧૨) તેના મરણનું નિમિત્ત પણ તે નગરમાં સર્વત્ર પ્રસિદ્ધ થયું આથી બંગદત્ત પણ પિતાના દુર્ભાગ્યથી અત્યંત લજજાને પામ્યા. (૪૧૧૩) માતા પિતાએ તેને કહ્યું કે પુત્ર! આ વિષયમાં લેશ પણ ખેદ કરીશ નહિ, હું તેવો પ્રયત્ન કરીશ, કે જેથી તારે બીજી પત્ની થશે. (૪૧૧૪) તે પછી તેણે તથા પ્રકારે ઘ| ધન બચીને ઘણું પ્રયતને દૂર નગરમાં રહેતા વણિકની પુત્રી સાથે તેને પરણાવ્યું. (૪૧૧૫) તે બીજી પત્ની પણ લગ્ન પછી તેવી જ રીતે (થવાથી) અતિશય શેકને પામી અને માત્ર પિતાના ઘેર જવાના અવસરે તે ફસે ખાઈને મરી. (૪૧૧૬) તેથી સમગ્ર પણ દેશમાં દુસહ એવા દુર્ભાગ્યના કલંકને