Page Text
________________
સંખનાનું સ્વરૂપ રણભૂમિમાં નિચે વિડંબના થાય છે, તેમ (દુઈમ) ઈન્દ્રિયથી પણ આજન્મ=પરજન્મમાં આત્માને અનર્થ (અહિત) થાય છે. (૪૦૬૦) મહાપુરૂએ સેવેલા માર્ગથી ભ્રષ્ટ થયેલા એવા ઇન્દ્રિયનિગ્રહ નહિ કરનારાઓને આ સંસારમાં દારૂણ દુઃખને આપનારા બીજા પણ ઘણાં પ્રકારના દેશે થાય છે. (૪૦૬૧) ઈત્યાદિ અતિ દુઃખનાં વિપાકને પિતાની બુદ્ધિથી સમ્ય) વિચારીને ધીરપુરુષે વિષયમાં રસિક એવી ઈન્દ્રિઓની સંસીનતા કરવી જોઈએ. (૪૦૬૨) પુનઃ તે સંલીનતા તેઓના ઈષ્ટ-અનિષ્ટ વિષયમાં સામ્ય (વૈરાગ્ય) ભાવથી રાગ-દ્વેષના પ્રસંગને તજવારૂપ જાણવી. (૪૦૬૩) વળી તે તે વિષયને સાંભળીને જોઈને, ભેળવીને, સુંધીને અને સ્પેશ કરીને (પણ), જેને રતિ કે અરતિ ન થાય, તેને ઈદ્રિયસંલીનતા જાણવી. (૪૨૬૪) માટે વિષરૂપી ગાઢ જંગલમાં નિરંકુશ જ્યાં-ત્યાં ભમતા ઈન્દ્રિયરૂપી હાથીને જ્ઞાનરૂપી અંકુશથી વશ કરે જોઈએ. (૪૦૬૫) (હવે મનસલીનતા કહે છે કે- એમ ધીરપુરુષ બુદ્ધિબળથી મનરૂપી હાથીને પણ તેવી કેઈ ઉત્તમ રીતે વશ કરે, કે જેથી શત્રુપક્ષને (મોહને) જીતીને આરાધનારૂપી (વિજયે) ધ્વજને પ્રાપ્ત કરે. (૪૯૬૬) એમ શત્રુના વેગની જેમ કક્ષાના અને મેંગોના પણ વિસ્તારને (વેગ) રેકીને, બુદ્ધિમાન તેની પણ નિષ્પાપ (નિર્મળ ) સંસીનતાને કરે. (૪૦૬૭) એમ સમ્યગ વ્યાપારમાં પ્રવર્તાવેલા પ્રશસ્ત ગોથી સંલીનતાને પામેલે, પાંચ સમિતિથી સમિત અને ત્રણ ગુપ્તિથી ગુપ્ત બનેલે મુનિ આત્મહિતમાં તત્પર (સમર્થ) થાય. (૪૦૬૮) અસંયમી જીવ અતિ ઘણુ પણ કાળે જે કર્મોને ખપાવે, તેને સયત તપસ્વી અંતર્મુહૂર્તમાં ખપાવે. (૪૦૬૯) તે તપ પણ તે કરે કે જેનાથી મન અનિષ્ટને ચિંતવે નહિ, સંયમયેગોને હાનિ થાય નહિ અને મનની શાન્તિ(ઉપશમ )વાળો થાય. (૪૦૭૦) દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવને અને ધાતુઓને (પ્રકૃતિને) જાને તે રીતે તપ કરે, કે જેથી વાત, પિત્ત, કફ, સુબ્ધ (કુપિત) ન થાય. (૪૦૭૧) અન્યથા (તેવો તપ શકય ન હોય તે) ઉગમ, ઉત્પાદન અને એષણાના દેથી રહિત, પ્રમાણપત હલકા, વિરસ અને લુફખા આહાર–પાણીથી પિતાને નિર્વાહ કરે (૪૦૭૨) અને અનુક્રમે આહારને ઘટાડતે શરીરની સંમેલન કરે. તેમાં (બીજા પ્રકારમાં ) તે શાસ્ત્રજ્ઞો આયંબિલને (પણ) ઉત્કૃષ્ટ તપ કહે છે. (૪૦૭૩) અ૫ આહારવાળાની ઈન્દ્રિય વિષમાં આકર્ષતી નથી. અથવા તપ વડે ખિન્ન ન થાય અને રસવાળા વિષમાં આસક્તિ (રાગ) ન કરે (૪૦૭૪) વધારે કહેવાથી શું? એક એક તપ પણ વારંવાર તેવી રીતે સમ્ય (અભ્યસ્તક) ભાવિત કરે, કે તેનાથી કૃશ થવાં છતાં તેને કઈ રીતે અસમાધિ ન થાય (૪૦૭૫) એ પ્રમાણે શરીરસંલેખનાની ક્રિયાને અનેક પ્રકારે કરવા છતાં પક અધ્યવસાયશુદ્ધિને એક ક્ષણ પણ છોડે નહિ. (૪૦૭૬) કારણ કે-અધ્યવસાયની વિશુદ્ધિ વિના જે વિલિષ્ટ પણ તપ કરે, છતાં તેને કદાપિ શુદ્ધિ ન જ થાય (૪૦૭૭) અને સવિશુદ્ધ શુકલલેશ્યાવાળો જે સામાન્યલઘુ તપને કરે, તે પણ વિશુદ્ધ અધ્યવસાયવાળે તે કેવળ (જ્ઞાન) રૂપી શુદ્ધિને પામે છે,
| SR No. | 006043 |
| Book Title | Samveg Rangshala Mahagranth Gujarati Anuwad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhadrankarsuri |
| Publisher | Mahavir Jain S M P Sangh |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 636 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |