________________
પદ્દરમું સ‘લેખનાપ્રતિદ્વાર
સરક
હવે વૃત્તિસક્ષેપ કહે છે–ગોચરચર્ચાના સમયે અમુક દૃત્તિઓનું કે અમુક ભિક્ષાએનુ પ્રમાણ કરવું, પિડૈષણા અને પાણેષણાનું પ્રમાણ ( નિયમન ) કરવું, અથવા પ્રતિ દિન વિચિત્ર અભિગ્રહો સ્વીકારવા, તેને શ્રૃતિસૠપ જાણવા. તે અભિગ્રહે પુનઃ દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવ સંબંધી જાણવા. (૪૦૩૦-૩૧) તેમાં આજે હુ લેપકૃત કે અલેપકૃત અમુક દ્રવ્ય ગ્રહણ કરીશ, અથવા અમુક દ્રવ્ય વડે ગ્રહણ કરીશ, એવા અભિગ્રહને દ્રવ્ય અભિગ્રહ જાણવા. (૪૦૩૨) તથા (શાસ્ત્રોક્ત) આઠ ગૌચરભૂમિ દ્વારા કે માત્ર (એલુગ=) ઊંબરાના ( હેલીના ) (વિખંભ=) વિસ્તાર કે આંતરેથી, અથવા સ્વગ્રામ કે પરગ્રામથી, (તેમાં પણ) આટલા ઘરો કે અમુક ઘરોમાંથી ગ્રહણ કરીશ, ઇત્યાદિ ( ક્ષેત્રનુ નિયમન કરવુ' તેને) ક્ષેત્ર અભિગ્રહ જાણવા. (૪૦૩૩) ( આઠ ગોચરભૂમિનાં નામ શાસ્ત્રોમાં) ઋજુગતિ, ગાપ્રત્યાગતિ, ગોમૂત્રિકા, પત...ગવીથિ, પેટા, અદ્ધ પેટા, અભ્યંતરશ'બૂકા અને બાહ્યશ’બૂકા (કહ્યાં) છે.(૪૦૩૪) કાળઅભિગ્રહમાં પુનઃ આદિ, મધ્ય અને 'તઃકાળે એમ ત્રણ પ્રકારે થાય. તેમાં ભિક્ષાકાળ થવા પૂર્વે તે આદિ, (ભિક્ષાકાળે તે) બીજો મધ્ય અને ભિક્ષાકાળ વહી ગયા પછી તે ત્રીજો અંતિમકાળ જાણવા. (૪૦૩૫)
(દિતગપચ્છિગાણુ =) · માગ્યા વિના આપે તે જ લેવું ’–એવા અભિગ્રહવાળાઓને સૂક્ષ્મ પણુ અપ્રીતિ કેઇને ન થાય. એવા આશયથી ભિક્ષાકાળ પૂર્વ કે પછી ભિક્ષાએ જવું ભિક્ષાકાળે નહિ જવું, તે કાળ અભિગ્રહ જાણવા. (૪૦૩૬) ‘ ઉક્ષિપ્ત ’ (ભાજન માટે હાથમાં ઉપાડેલા) વગેરે આહાર મળે તેને લેનારા મુનિએ નિશ્ચે ભાવ અભિગ્રહવાળા હાય છે તથા ગાયન કરતા, રડતા કે બેઠો બેઠો આપે, અથવા ( એસણુ= ) પા ફરતા, (અહિસણ=) સન્મુખ આવત, અવળા મુખવાળા, અથવા અલંકાર ધારણ કરેલા કે નહિ કરે, એમ તે તે અમુક અવસ્થામાં રહેલા આપે તે લેવુ' (અન્યથા નહિં લેવુ), ઈત્યાદિ અભિગ્રહને ભાવ અભિગ્રહ કહ્યા છે. (૪૦૩૭–૩૮) એમ વૃત્તિસ ંક્ષેપ માટે વિવિધ અભિગ્રહેને ધારણ કરે. હવે રસત્યાગ કહે છે.
દૂધ વગેરે રસાને વિગઇએ કહી છે. તેના વિના જો સયમનિર્વાહ થઈ શકે તે તેના રિહાર કરવા, તે રસત્યાગ જાણવા; કારણ કે-તે વિગઈ આને દુર્ગાતિનું મૂળ કહેલ છે. (૪૧૩૯) માખણ, માંસ, મધ અને મદ્ય-એ ચાર મહાવિગઈ આ છે. તે (કે ખા=) આસક્તિ-મૃદ્ધિને, ( પસ`ગ=) અબ્રહ્મને, (૪૫=) અહંકાર–ગને અને અસયમને કરનારી છે. (૪૦૪૦) પૂર્વે શ્રી જિનાજ્ઞાના અભિલાષી, પાપભીરુ અને તપસમાધિની ઈચ્છાવાળા મહિષ આએ તેને જાવજીવ સુધી તજી છે. (૪૦૪૧) દૂધ, દહી, ઘી, તેલ, ગાળ અને કડાવગઈ ને તથા બીજા પણ ( સ્વાદિષ્ટ-વિકારી) લૂણુ, લસણુ વગેરેને તજવાં ોઇએ, (૪૦૪૨) કારણ કે–તેનાથી પરિણામમાં વિકાર કરનારા મેહના ઉદય થાય છે. ( પછી ) એ મેહુના ઉદય થતાં, મનના વિજય કરવામાં અતિ તત્પર પણ જીવ અકાય ને કેમ ન કરે ? (૪૦૪૩) દાવાનળમાં મળતા કેણુ જળ હાવા છતાં તેના ઓલવવા માટે ઉપયોગ ન કરે ? એમ મેહરૂપી દાવાનળમાં પણ એ ઉપમા જાણવી. (૪૦૪૪)