________________
ર૧૪
શ્રી સવગરંગશાળા ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદ દ્વાર પહેલું શબરી (કર્ણપિશાચિની વિદ્યા, અથવા તેવી અન્ય વિદ્યા) દ્વારા પરના અર્થને નિર્ણય કરીને આજીવિકા (મેળવવી તેને) મહા મુનિઓએ (પતે બીજાને પૂછીને પૂછનારને ઉત્તર આપવારૂપ) ૪. પ્રજ્ઞા પ્રશ્ન આજીવિકા કહી છે. (૩૮૬૫) (નિમિત્તશાસ્ત્રથી) બીજાઓને લાભ-હાનિ વગેરે જણાવીને તેના દ્વારા જે આહારાદિ મેળવે, તેને ગુરુએ ૫. નિમિત્ત આજીવિકા કહે છે. (૩૮૬૬)
એ રીતે આભિગિક ભાવના પણ કહી. હવે અસુરનિકાયદેવની સંપત્તિ આપનારી પાંચ પ્રકારની ૪.આસુરિક ભાવનાને કંઈક કહું છું. (૩૮૬૭) ૧. વારંવાર ઝગડવાપણું, ૨. સંસા તપ, ૩. નિમિત્તસ્થન, ૪. (નિક્રિયા=) કૃપાને અભાવે (કૂરતા) અને ૫. નિરનુકંપાપણું (દયારહિતપણું) (એ પાંચ આસુરિક ભાવનાના પ્રકારે છે.) (૩૮૬૮) તેમાં નિત્ય કલેશ (ઝઘડ) કરવામાં પ્રીતિ, તેને ૧ ઝઘડવાપણું અને આહારાદિ મેળવવા તપ કરે, તે ૨. સંસક્તત, જાણ. (૩૮૬૯) અભિમાનથી કે દ્વેષથી સાધુએ ગૃહસ્થને જે ભૂત-ભાવિ આદિ ભાવે હેિવા, તેને ૩. નિમિત્તકથન કહ્યું છે. (૩૮૭૦) પુષ્ટ શરીરવાળો (સમર્થ) પણ પશ્ચાત્તાપ વિના ( નિર્વસમાવે) ત્રસાદિ છે ઉપર ચાલે (બેસે, ઉભે છે, સૂવે) વગેરે કરે, તે ૪. નિષ્કપાપણું કહ્યું છે. (૩૮૭૧) અને દુઃખથી પીડાતાને તથા ભયથી અતિ કંપતાને જોઈને પણ જે નિષ્ફર હૃદયપણું, તેને ૧, નિરનુંક પાપણું કહ્યું છે. (૩૮૭૨)
એ પ્રમાણે આસુરીભવના કહી, હવે પિતાને અને પરને પણ મેહ ઉપજાવનારી, પ-સહા ભાવના કહું છું. (૩૮૭૩) ૧-ઉન્માદેશના, ૨-માર્ગ દૂષણ, ૩ઉન્માર્ગને સ્વીકાર, ૪-મેહમૂઢતા અને પ-બીજાને મહમૂઢ કરવો એમ તેના પાંચ પ્રકારે છે. (૩૮૭૪) તેમાં ૧-૩-માર્ગ દેશના, મેક્ષમાર્ગરૂપ સમ્યજ્ઞાનાદિના દેષ જણાવીને તેથી વિપરીત (મિથ્યા) મોક્ષમાર્ગને ઉપદેશ કરનારને જાણવી. (૩૮૭૫) મિક્ષના માર્ગભૂત જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર વગેરેના, તથા તેમાં સ્થિર (શ્રદ્ધાળુ ) મનુષ્યના દેશો ગાનારાને દુઃખના મૂળભૂત ૨-માર્ગદૂષણ ભાવના હેય, (૩૮૭૬) પિતાના (સ્વછંદ) વિતર્કોથી મોક્ષમાર્ગને દેષિત માનીને ઉન્માર્ગને અનુસરતા જીવને ૩-માર્ગ, વિપ્રતિપતિ ભાવના જાણવી. (૩૮૭૭) અન્ય (મિથ્યા) જ્ઞાનમાં અચના (મિથ્યા) ચારિત્રમાં તથા પરતીર્થવાળાઓની સંપત્તિમાં જેના દ્વારા જીવ મુંઝાય, તે મોહ (મૂઢતા). કહેવાય. જેમ કે-સરજક, ઐરિક, રક્તપટ વગેરેના ધર્મને હું સાચું માનું છું કે લેકમાં જેઓના આવા મેટા પૂજા-સકારે થાય છે. (૩૮૭૮-૭૯) સદુભાવથી કે કપટથી પણ લેકને કઈ પણ અન્ય કુમતમાં જે આદર-મેહ પ્રગટાવે, ૫-મોહજનનભાવના છે. (૩૮૮૦)
ચારિત્રની મલિનતામાં હેતુભૂત અને અત્યંત આકરી દુર્ગતિને આપનારી આ પાંચ