Page Text
________________
२००
શ્રી સંવેગ રંગશાળા ગ્રંથનો ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર પહેલું
૧૨. અધિગતરમરદ્વાર- સામાન્યતયા ઘણા પ્રકારનાં મરણેને જણાવ્યાં. હવે પ્રસ્તુત (પતિ) મરણદ્વારના સ્વરૂપને કહું છું. (૩૫૭) પ્રશ્ન-પ્રસ્તુત પંડિતમરણ કેવું છે? ઉત્તર-દુઃખના સમૂહરૂપ વેલડીને નાશ કરવા માટે એક તીક્ષ્ણ ધારવાળા મોટા કુહાડા તુલ્ય છે. (૩૫૯૮) અને એનાથી વિપરીત મરણને મહમૂલરહિત શ્રીવીતરાગ ભગવંતે બાલમરણ કહે છે. એ બેનું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે પાંચ પ્રકારે જણાવું છું. (૩૫) ૧-પંડિતપંડિતમરણ, ૨-પંડિતમરણ, ઉ–બાલપંડિતમરણ, ૪-બાલમરણ અને પ-બાલબાલમરણ. (૩૬૦૦) તેમાં પહેલું જિનેશ્વરને, બીજુ (સર્વવિરતિધર) સાધુઓને, ત્રીજુ દેશવિરતિવાળાને, ચોથું સમ્યગ્દષ્ટિઓને અને પાંચમું મિથ્યાષ્ટિઓને હોય છે. (૩૬૦૧) પુના બીજા આચાર્યો જે આ પાંચ મરણરૂપ (મેયવસ્થ= ) રેયપદાર્થ, તેને વિભાગ આ રીતે જણાવે છે. જેમ કે–મરતા કેવલીને પંડિત પંડિતમરણ હોય, ભક્તપરિણાદિ (ત્રણ) પંડિતમરણે મુનિવરોને હોય, દેશવિરતિઓને તથા અવિરતિ સમક્તિદષ્ટિએને બાલપંડિતમરણ હોય, જે ઉપશમવાળા મિથ્યાષ્ટિઓનું તે બાલમરણ અને કષાયથી કલુષિત જેએ દઢ આભિગ્રહિક મિથ્યાત્વ સહિત મરે. તેઓને સર્વ જઘન્ય બાલમરણ હોય છે. (૩૬૦૨ થી ૫) અથવા પાંચ પૈકી (પહેલા) ત્રણ પંડિતમરણે અને (છેલ્લાં) બે બાલમરણે જાણવાં. તેમાં પહેલાં ત્રણ સમકિતદષ્ટિને અને છેલ્લાં બે મિથ્યાષ્ટિને જાણવાં. (૩૬૦૬) તેમાં પહેલાં ત્રણ મરણથી મરનાર મુનિઓને (મુન્નરઃ અપ્રમત્ત-સ્વાશ્રયી) એકાકી વિહારને (અનશનને ) વિધિ ક્રમશઃ ઉત્તમ, મધ્યમ અને જઘન્ય જાણુ. (૩૬૦૭) જે કે સમ્યકત્વમાં પક્ષપાતી મનવાળો જીવ મરતા અસંયમી હેય તે પણ શ્રી જિનધચનને અનુસરનારો (પક્ષપાતી) હેવાથી અલ્પસંસારી છે. (૩૬૦૮) જેઓ શ્રી જિનાજ્ઞામાં શ્રદ્ધાવાળા, પ્રતીતિવાળા અને રુચિવાળા હોય, તેઓ સમ્યકત્વને અનુસરતા હોવાથી ) નિચે આરાધક થાય છે. (૩૬૦૯) શ્રી જિનેશ્વરએ કહેલા આ પ્રવચનમાં શ્રદ્ધાને નહિ કરનારા અનેક જીવોએ (તી =) ભૂતકાળમાં અનંતાં બાલમરણ કર્યા, તે પણ જ્ઞાનરહિત-વિવેકશૂન્ય તે બીચારા જીવેને તે અનંતાં મરણથી પણ ગુણને કોઈ લેશ પણ પ્રાપ્ત ન થયે. (૩૬૧૦-૧૧) તેથી બાલમરણના (વર્ણન) વિસ્તારને છોડીને માત્ર તેના વિપાકને સંક્ષેપથી કહેતા એવા મને (તમે) કાન દઈને સાંભળે ! (૩૬૧૨) ઘણા વિકારવાળી અથવા વિસ્તારવાળી સંસારરૂપી ગહન (દુર્ગમ) અટવીમાં દુઃખથી પીડાતા જ બાલમરણેથી નિચે દીર્ધકાળ ભમ્યા, ભમે છે અને ભમશે. (૩૬૧૩) જેમ કે દુઃખે છૂટી શકાય તેવા જન્મ, જરા અને મરણરૂપ ચક્રાવામાં વારવાર પરિભ્રમણ કરવાથી અતિ થાકેલા, પરિભ્રમણ કરવા છતાં પાર નહિ પામેલા, એવા આ સંસારરૂપી રેટમાં (બંધાએલા)
રૂપી બળદે, જીવને જે જે ચાર ગતિઓમાં અને જે જે ચોરાશી લાખ નિઓમાં (બળિgવંs) અનિષ્ટપ્રદ છે, તેને તેને દુખપૂર્વક અનુભવે (ભગવે) છે. (૩૬૧૪૧૫) વળી જે ઈટ છતાં નિરનુબંધી અને જે દુઃખે પાર કરી શકાય. તેવા
| SR No. | 006043 |
| Book Title | Samveg Rangshala Mahagranth Gujarati Anuwad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhadrankarsuri |
| Publisher | Mahavir Jain S M P Sangh |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 636 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |