Page Text
________________
ઇગિની અને પાદપપગમન મરણનું સ્વરૂપ
૧૯૯ સેવે (ઉપગ કરે) નહિ. (૩પ૭૯) મૌનના અભિગ્રહમાં રક્ત (છતાં) આચાર્યાદિના પ્રશ્નનો જવાબ આપે અને જે દેવે તથા મનુષ્ય પૂછે, તે ધર્મકથા કરે. (૩૫૮૦) એમ શાસ્ત્રાનુસારે ઈંગિનીમરણને સમ્યગ કહ્યું. હવે સંક્ષેપથી જ પાદપિપગમનમરણને કહીશ. (૩૫૮૧)
પાદપેપગમનમરણ-મરણના આ પ્રકારમાં નિચે વૃક્ષની જેમ જ્યાં કયાંય (અથવા જે તે કઈ આકારમાં) રહેવાને અભિગ્રહ, તેને પાદપિપગમન કહેવાય છે. (૩૫૮૨) જે અંગને જ્યાં જે રીતે નાખે (પડે), તેને ત્યાં તે જ રીતે ધારણ કરવું (હલનચલન નહિ કરવું ), તે પાદપેપગમનમરણ નીહાર અને અનીહાર-એમ બે પ્રકારનું થાય છે. (૩૫૮૩) તેમાં ઉપસર્ગ દ્વારા પણ અન્યત્ર હરણ કરાયેલે તે (મૂળ સ્થાનથી) અન્ય સ્થાનમાં કાલધર્મ પામે તેને નીહારિક અને ઉપસર્ગથી રહિત (મૂળ સ્થાને) મરે તેને બીજું અનીહારિક કહ્યું છે. (૩૫૮૪) પૃથ્વીકાય, અપકાય, તેઉકાય, વાયુકાય, વનસ્પતિકાય, અને ત્રસકાયવાળા સ્થાને સંહરણ કરાયેલા પણ શરીરને (મમતાના ત્યાગદ્વારા) વસિરાવ નારે અને સેવા-સંભાળ નહિ કરવાદ્વારા) તજનારે, તે મહાત્માં જયાં સુધી જીવે, ત્યાં સુધી તે અનશનને પાળે-(લેશ પણ) હલન-ચલન ન કરે. (૩૫૮૫) શભા કે ગંધાદિ વિલેપનથી જે કઈ ભૂષિત કરે, તે પણ જીવતા સુધી શુદ્ધલેશ્યાવાળ-પાપપગમનવાળે મુનિ ચેષ્ટારહિત રહે. (૩૫૮૬) કારણ કે ઉભે રહેલે કે પડખું (આડે ) પડેલે પણ (અંગને લો-કું કરવું વગેરે) ઉદ્વર્તનાદિથી રહિત અને (જડની જેમ હલન-ચલદિ) ચેષ્ટાથી રહિત હય, તેથી તે વૃક્ષની જે દેખાય. (૩૫૮૭) એ રીતે સત્તર પ્રકારના મરણના સ્વરૂપનું વર્ણન કંઈકે માત્ર કરીને, હવે તે પૈકી છેલ્લા ત્રણ મરણેને અંગે કહેવા યોગ્ય કઈક કહું છું. (૩૫૮૮) - સર્વ સાધ્વીઓ, પહેલા સંઘયણ સિવાયના પુરૂષ તથા સર્વ દેશવિરતિધરે ભક્ત પરિજ્ઞાને સ્વીકારી શકે. (૩૫૮૯) પરંતુ ઇગિનીમરણને તે અતિ દઢ બૈર્યવાળા અને બળવાળા (પુરૂષ) જ આચરે છે, સાધ્વીઓ વગેરેને તેને પ્રતિષેધ જણાય છે, (૩પ૯૦) અને આત્મ(શરીર) સંલેખના કરનારા કે નહિ કરનારા તથા દઢતમ બુદ્ધિબળવાળા પહેલાં સંઘયણવાળા પાદપિગમનને કરે છે. (૩પ૯૧) સ્નેહવશ દેવે તમસ્કાય-ઘેર અંધકાર વગેરેમાં સંહરણ કરેલા પણ તે ધર આત્માએ સ્વીકારેલા વિશુદ્ધ ધ્યાનથી (લેશ પણ) ચલિત થતા નથી. (૩૫૨) ચૌદપૂવઓને વિચ્છેદ થતાં તે પાદપિપગમન કરનારાઓને પણ વિચછેદ થાય છે, કારણ કે-(ચૌદપૂવ) પછી તે પહેલું સંઘયણ હોતું નથી. (૩૫૩) એમ આ દ્વારમાં સંક્ષેપથી મરણને કહ્યું. એનું પણ ફળ આરાધનાના ફળને જણાવનારા દ્વારમાં કહીશ. (જુએ ગા. ૭૩૨ થી) (૩૫૪) એમ સિદ્ધાન્તરૂપી સમુદ્રમાં અમૃતતુલ્ય સંગરંગશાળા નામની આરાધનાનો મૂળભૂત (પહેલા) પરિકર્મકારમાં, પ્રસ્તુત પંદર પ્રતિકાર પૈકી ક્રમને અનુસરે આ મણવિભક્તિ નામનું અગીયારમું દ્વાર કહ્યું (કુંપલ્પ ૬)
| SR No. | 006043 |
| Book Title | Samveg Rangshala Mahagranth Gujarati Anuwad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhadrankarsuri |
| Publisher | Mahavir Jain S M P Sangh |
| Publication Year | 1987 |
| Total Pages | 636 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |