________________
અવશ્ય પ્રગટ જોઈએ. એકાદ સુકૃત્ય પ્રત્યે પણ જે ઉપેક્ષા-કૃણા થાય, તો સમજવું કે-હજુ દુષ્કૃત ગહ કે સુકૃતાનુમોદના તાત્વિક નથી બની.
જીવનમાં સર્વ સુકૃત્યેનું સેવન ન થઈ શકે, પરંતુ તે સર્વની અનુમોદના તે અવશ્ય થઈ શકે. કરણ અને કરાવણ કરતાં અનુમંદનાનું ક્ષેત્ર વ્યાપક–વિશાળ છે. પિતે કરી શકે તેથી વિશેષ બીજાઓ દ્વારા કરાવી શકાય છે, પણ અનુમોદના તો સર્વ ક્ષેત્ર અને સર્વ કાળ વિષયક થઈ શકે છે. માટે સર્વના સુકૃતોની અનુમોદના દ્વારા પુણ્યને અખૂટ ભંડાર ભર જોઈએ. શ્રી અરિહંતાદિના અનુમોદનીય તે તે ગુણેનું વર્ણન ગ્રંથકારે વિસ્તારથી કર્યું છે, તે તે પ્રકરણે વાંચવાથી સમજાશે. - ગુણની અનુમોદના-પ્રમોદ એ ગુણપ્રાપ્તિનું બીજ હોવાથી આત્માને ગુણ બનાવે છે. ત્રણેય કાળના સર્વ ગુણ આત્માઓ બીજાના ગુણની અનુમોદના વગેરે કરીને જ ગુણ થયા છે, થાય છે અને થશે.
સુકૃતાનુદના ગુણીની પરમ ભક્તિસભર છે, ભક્તિ મુક્તિનું દ્વાર છે, ભક્ત સાધકને ભક્તિ મુક્તિથી પણ અધિક પ્રિય બને છે. | ઉપદેશ રહસ્યમાં કહ્યું છે કે “ગુણની ઉપાદેયતાના જ્ઞાન-શ્રદ્ધાનથી પ્રગટ પ્રમદ, એ જ ગુણબહુમાન છે.”
આ રીતે ગુણબહુમાન, એ પ્રમેહભાવ અને સુકૃતાનુમોદના રૂપ છે. આ પ્રદભાવ ગુણાધિક પ્રત્યે અને સુકૃતાનુદના સર્વનાં સુકૃત્યોની કરવાની હોય છે.
એ પ્રમાણે શરણાગતિ, દુષ્કૃત ગઈ અને અને સુકૃતાનુદના સહજમલનો હાસ કરી મુક્તિગમનની યોગ્યતાને વિકસાવે છે.. | શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર તથા પડાવશ્યક વગેરે સર્વ સાધક અનુષ્ઠાનેમાં આ ત્રણેય પ્રકારોને અંતર્ભાવ છે. ' (૧) “નમો’ પદથી પાંચેય પરમેષ્ઠિઓની બિનશરતી શરણાગતિને સ્વીકારવામાં આવે છે. વ્યવહારમાં પણ શત્રુ ગણાતે રાજા નમસ્કાર કરનારને શરણાગત માની અભય આપે છે, તેમ “નમો” પદથી અભયની પ્રાપ્તિ થાય છે.
(૨) “ નમો” વિનયવાચક હોવાથી ક્ષમાને સૂચક છે વિનીત નમવા દ્વારા પિતાના દુષ્કૃત–ભૂલની ક્ષમા માગે છે, તેથી “નમે” એટલે ભૂલની કબૂલાત પૂર્વક ક્ષમા-પ્રાર્થના છે.
(૩) “નમો સ્તુતિવાચક પણ છે. નમસ્કાર ગુણના કારણે થતું હોવાથી તે વડે પરમેષ્ઠિઓની, તેના ગુણેની સ્તુતિ–પ્રશંસા થાય છે. વળી સર્વ પાપોના નાશ અને સર્વ મંગલેનું આગમ, એ નમસ્કારનું જે પ્રયજન છે, તે દુષ્કૃત ગહ અને