________________
આ સ્વાનુભૂતિ થાય (૨૨) જેનું જે જ્ઞાન હોય તેને તે જાણે નહિં અને પરને હું જાણું છું એવો ભ્રામક ભાવ
ઊભો થાય છે એ ભ્રમને નામ આપવામાં આવે છે, “અશાન-મિથ્યાત્વ' એ જ
સંસારનું મૂળ છે. (૨૩) નિશ્ચયાભાસ થવાનો ભય અથવા પ્રમાણજ્ઞાનનો લોભ રહેવાથી સત્યમાર્ગ દેખાતો નથી.
દૃષ્ટિના જોરવાળો સત્સંગ જેને મળતો નથી... તે શાસ્ત્રોમાં રોકાઈ જશે. અજ્ઞાનને જ્ઞાન માની લેવાની ભયંકર ભૂલ તે કરશે. જ્ઞાનનું સાચું કાર્ય શું? માત્ર જાણવું.... ના! શ્રદ્ધાપૂર્વક પોતાને જેવો છે તેવો જ જાણવો એ જ્ઞાનનું ખરું કાર્ય છે. સમ્યગ્દર્શનની પર્યાય એના સ્વકાળે આવશે, એ તરફ ન જો. તે પોતે જ મોક્ષ સ્વરૂપ છો. સ્વભાવ જો, સંયોગ નહિ. અંતિમ શ્વાસ સુધી આમ જીવ્યે જા; પળે
પળે જાગૃતતા.... ભેદજ્ઞાન. (૨૪) જ્ઞાનની વર્તમાન પર્યાયનું સામર્થ્ય સ્વને જાણવાનું છે. આબાલ ગોપાળ સૌને
સદાકાળ અખંડ પ્રતિભાસમય ત્રિકાળી સ્વ જણાય છે. પણ તેની દૃષ્ટિ પરમાં પડી હોવાથી ત્યાં એકત્ત્વ કરતો થકો “જાણનાર જણાય છે તેમ નહિં માનતા, રાગાદિ ને પર જણાય છે એમ અજ્ઞાની પર સાથે જાણતો માનતો હોવાથી વર્તમાન
અવસ્થામાં અખંડનો પ્રતિભાસ થતો નથી. (૨૫) પ્રતીતિપૂર્વક અંદરનું પરિણમન એ પુરુષાર્થ છે. ધ્યાન કરનારી પર્યાય એમ ધ્યાવે છે
કે હું તો ધ્યેય છું... અહહા! ત્યારે ધ્યાનની સિદ્ધિ થાય છે પ્રયોજનની સિદ્ધિ થાય છે-સુખની અનુભૂતિ થાય છે.
પ્રેરણા કાયક જુથનો |
(પ્રયોજનની સિદ્ધિ માટે) (૧) જૈન દર્શન શ્રેષ્ઠ છે તેનું શું કારણ...?
તેની (૧) પરિપૂર્ણતા (૨) સત્યતા (૩) નિરાગીતા (૪) જગહિતસ્વીતા. જૈન ધર્મની મહત્તા એ છે કે મોક્ષના કારણ ભૂત એવા સમ્યગ્દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્રની
શુદ્ધ ભાવની પ્રાપ્તિ તેમાં જ હોય. એનાથી જ જૈન ધર્મની શ્રેષ્ઠતા છે. (૨) સર્વ કલેશથી અને સર્વ દુઃખથી મુક્ત થવાનો ઉપાય એક આત્મજ્ઞાન છે.
૧૬૮)