________________
સ્વાનુભૂતિ (૫) અનુભૂતિની વિધિ
અનંત ગુણસ્વરૂપ આત્મા તેના એકરૂપને લક્ષમાં લઈ, પરનો પણ છોડી (નિજ પદનો પક્ષ લઈ) તેને એકને ધ્યાનનો ધ્યેય, શ્રદ્ધાના શ્રદ્ધેય, જ્ઞાાનો શેય બનાવી, વર્તમાન જ્ઞાનની પર્યાય' દશ થઈ તેમાં એકાગ્રતાનો વારંવાર ધારાવાહી અભ્યાસ કરતાં એ પર્યાય નિર્મળ થતી જાય છે અને પૂર્ણ શુદ્ધ થયેલી (જેવો એકરૂપ શુદ્ધ સ્વભાવ છે તેવી) એ પર્યાયમાં આનંદના વેદન સહિત ભગવાન આત્મા પ્રત્ય
અનુભવમાં આવે છે. આ જ શાંતિ-સુખનો પહેલામાં પહેલો ઉપાય છે. (૬) સ્વાનુભૂતિઃ
રત્નકણિકાઓ (વિશેષ) (૧) જ્યારે સંસાર સાગરનો કિનારો પાસે આવે છે. ત્યારે સહજ જ આત્માની રૂચિ
જાગૃત થાય છે. (૨) આ આત્મરૂચિ ભગવાન આત્મા અને આત્મજ્ઞ પુરુષને શોધવા અર્થે પુરુષાર્થને
- પ્રેરિત કરે છે. (૩) સપુરુષના સમાગમથી આત્મરૂચિને અભૂતપૂર્વ બળ પ્રાપ્ત થાય છે. (૪) હવે તત્ત્વનો યથાર્થ નિર્ણય થતાં સ્વાધ્યાય, અધ્યયન, મનન, ચિંતનની પ્રક્રિયા
પરથી હટી જ્ઞાનની પર્યાય સ્વભાવ સન્મુખ થાય છે. (૫) રૂચિની તીવ્રતા અને પુરુષાર્થની પ્રબળતા (દરેક ઉદય સમયે) દૃષ્ટિને તો સ્વભાવ
સન્મુખ કરે જ છે. જ્ઞાન અને ધ્યાનની પર્યાય પણ આત્મોન્મુખ થાય છે. . () નિમિત્ત-ઉપાદાનનો આ સહજ સુમેળ દેશના લબ્ધિથી-પ્રાયોગ્ય લબ્ધિ-કરણ
લબ્ધિ તરફ જતાં સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત કરવાની ભૂમિકાને સશક્ત બનાવે છે. (૭) નિમિત્ત-ઉપાદાનનો આવો સહજ સુમેળ હોવા છતાં બે ભિન્ન દ્રવ્યો પોતપોતાની
યોગ્યતાથી પોતામાં પરિણમે છે. દરેક દ્રવ્યની-દરેક ગુણની-દરેક પર્યાય પોતાના
પકારકથી-સ્વતંત્ર-સ્વયંભૂ તે સમયની પોતાની યોગ્યતા પ્રમાણે પરિણમે છે. (૮) જે જીવ જ્ઞાનીઓનો ઉપદેશ સરળતાથી ગ્રહણ કરે છે, (૧) દરેક દ્રવ્ય સ્વતંત્ર
છે. (૨) દરેક દ્રવ્યનું પરિણમન ક્રમબદ્ધ છે. (૩) તે પરિણમન તે સમયની ઉપાદાનની યોગ્યતા પ્રમાણે થાય છે ત્યારે નિમિત્તની હાજરી હોય છે પણ 'નિમિત્ત કાંઈ કરતું નથી. આ તો આમ જ છે, એવો વિશ્વાસ રાખે છે, જિનેન્દ્ર ભગવંતોની વાણી સંપૂર્ણ સત્ય અને કલ્યાણકારી છે એવી પૂરેપૂરી શ્રદ્ધા રાખી