Mahavir Darshan

SR No.: 006039
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 202
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 95

જીતી
શ્રી મહાવીર દર્શન કરી રહી (૩૯) સર્વત્તપણે પરિણમવાની આત્માની જ શકિત છે. તેનો આશ્રય કરવાને બદલે, નિમિત્તના આશ્રયે જ્ઞાન ખીલે, એમ જે માને છે તેને પાંચ ઈન્દ્રિયોના વિષયમાં સુખબુધ્ધિ ટળી નથી. નિમિત્ત અને વિષયો બંને એક જ છે. નિમિત્તના આશ્રયથી લાભ માનનાર કે વિષયોમાં સુખ માનનાર-એ બંનેની એક જ વાત છે; તેઓ આત્મસ્વભાવનો આશ્રય કરીને ન પરિણમતાં સંયોગનો આશ્રય કરીને જ પરિણમી રહ્યાં છે. ભલે શુભભાવ હો, તો પણ તેમને વિષયોની રુચિ ટળી નથી ને સ્વભાવના અતીન્દ્રિય સુખની રુચિ થઈ નથી, તેઓએ પોતાના આત્માને નહિ, પણ વિષયોને જ ધ્યેયરૂપ બનાવ્યા છે.
(૪૦) પોતાના શુધ્ધ ચૈતન્ય સ્વભાવ સિવાયના બધા ય પદાર્થો પર વિષયો છે, તેમના આશ્રયથી જે લાભ માને તેને પરવિષયોની પ્રીતી છે. જે પોતાના સ્વભાવની પ્રતીત કરે તેને કોઈ પર વિષયોમાં સુખબુધ્ધિ રહેતી નથી. | (૪૧) અહો! મારા આત્મામાં સર્વજ્ઞતાનું સામર્થ્ય છે એમ જેણે પ્રતીત કરી તોગે તે પ્રતીતિ કરવાની શક્તિ સામે જોઈને કરી છે કે પર સામે જોઈને કરી છે? આત્માની શક્તિની પ્રતીત આત્માને ધ્યેય બનાવીને થાય કે પરને ધ્યેય બનાવીને થાય? કોઈ નિમિત્ત, રાગ કે અધૂરી પર્યાયના લક્ષે પૂર્ણ શક્તિની પ્રતીત થતી નથી, પણ અખંડ સ્વભાવના લક્ષે પૂર્ણતાની પ્રતીત થાય છે.
(૪૨) અરિહંત ભગવાન જેવી આત્માની સર્વજ્ઞશક્તિ પોતામાં ભરી છે. જો અરિહંત ભગવાન સામે જ જોયા કરે ને પોતા આત્મા તરફ વળીને નિજ શક્તિને ન સંભાળે તો મોહનો ક્ષય થાય નહિ. જેવા શુધ્ધ-નિર્દોષ અરિહંત ભગવાન છે તેવો જ હું છું એમ જો પોતાના આત્મા તરફ વળીને જાણે તો સમ્યગ્દર્શન પ્રગટીને મોહનો ક્ષય થાય છે. તેથી પરમાર્થે અરિહંત ભગવાન આ આત્માનો ધ્યેય નથી, પણ અરિહંત જેવા સામર્થ્યવાળો પોતાનો શુધ્ધાત્મા જ પોતાનું ધ્યેય છે. અરિહંત ભગવાનની શક્તિ તેમનામાં છે, તેમની પાસેથી કાંઈ આ આત્માની શકિત આવતી નથી, તેમના લક્ષે તો રાગ થાય છે.
સહજ આત્મ સ્વરૂપ સર્વજ્ઞાદેવ પરમ ગુરુ” (૪૩) પ્રભો! તારી ચૈતન્યસત્તાના અસંખ્ય પ્રદેશી ખેતરમાં અચિંત્ય નિધાન ભર્યા છે, તારી સર્વજ્ઞશક્તિ તારા જ નિધાનમાં પડી છે, તેની પ્રતીત કરીને, સ્થિરતા દ્વારા તે ખોદ તો તારા નિધાનમાંથી જ સર્વજ્ઞતા પ્રગટે.
(૪૪) જેમ પૂર્ણતાને પામેલા જ્ઞાનમાં નિમિત્તનું અવલંબન નથી, તેમ નીચલી દશામાં પણ જ્ઞાન નિમિત્તને લીધે થતું નથી, એટલે ખરેખર પૂર્ણતાની પ્રતીત કરનારો સાધક જ્ઞાનને પરાવલંબન માનતો નથી પણ સ્વભાવના અવલંબનને માનીને સ્વ તરફ ઢળે છે.