Mahavir Darshan

SR No.: 006039
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 202
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 87

જીજાજી શ્રી મહાવીર દર્શન કરી (૨૩) વસ્તુ સ્વરૂપ સમજવું એ જ્ઞાનને આધીન છે.
વસ્તુનું હોવું એટલું એ સ્વયં વસ્તુને આધીન છે. (૨૪) સ્વ-પરનું સ્વરૂપ જ સમજવાનું છે, સ્વારમાં કાંઈક અહિયા ત્યાં કરવાનું નથી. (૨૫) આત્મરૂચી, વૈરાગ્ય, જ્ઞાનનો ઉધાડ, એકાગ્રતાનો અભ્યાસ હોય તો આત્મસ્વરૂપ
સમજવામાં આવે છે. (૨૬) જ્ઞાનનું કાર્ય સ્વ-પરને તથા હિત-અહિતને સમજવું છે. (૨૭) પર વસ્તુ પર અધિકાર જમાવવાથી કાર્યની સિદ્ધિ નથી,
વસ્તુનું સ્વરૂપ સમજવાથી પ્રયોજનની સિધ્ધિ થાય છે. (૨૮) આત્મા રાગ-દ્વેષ કરે તો સમજે કોણ? (૨૯) જ્ઞાન એ પ્રગટ આત્મા છે, વસ્તુ જેવી છે તેવી જાણવી જ્ઞાનનો વ્યવહાર છે, રાગ
જ્ઞાનનો વ્યવહાર નથી, રાગ એ ચારિત્રગુણની પર્યાયનો દુર્વ્યવહાર છે. (૩૦) આત્માને તો, ‘વસ્તુ સ્વરૂપ અને મર્યાદામાત્ર સમજવાની જ' આટલું જ કરવાનું છે,
બીજુ કાંઈ કરવાનું નથી. બાહ્ય સંયમ, શીલ, વ્રત, તપ-ત્યાગ, ભક્તિ આદિ જે શુભ ભાવો છે તે પોત પોતાના ગુણસ્થાન અનુસાર (ભૂમિકા અનુસાર) બધા જીવોને સહજ
થતા રહે છે. (૩૧) સમજમાં આવવું એ ત્યાગ છે, વચનથી ‘ત્યાગ છે એમ કહેવું એ ત્યાગ નથી. (૩૨) પતનની પરાકાષ્ટા તો જુઓ! સમજમાં આવવા છતાં મોહ છૂટતો નથી. (૩૩) જ્ઞાનનું અનંત સામર્થ્ય છે, જ્ઞાનને સમજવું એ જ જ્ઞાનનું સામર્થ છે. (૩૪) સમજવું એનો સાર છે જે વસ્તુને સ્વયં પરિણમતી જુએ છે. (૩૫) પોતાની અમુલ્ય પૂંજી શ્રદ્ધાન-જ્ઞાન (સમજ) છે, તેનું સ્થાન મિથ્યાત્વે લઈ લીધું છે. (૩૬) તમે સમજો તો ખરા કે તમે શું કરી રહ્યા છો? (૩૭) આત્મા તે નિશ્ચય, જાગવું-માનવું તે વ્યવહાર આત્મામાં જ્ઞાન-શ્રદ્ધાન તે નિશ્ચય-ઉપયોગ
તે વ્યવહાર નિશ્ચયને અનુસાર જ વ્યવહાર હોય છે. (૩૮) કાર્ય તો દ્રવ્યનો વ્યવહાર છે, આ જ્ઞાનને માત્ર સમજવાનું છે.
જ્ઞાનનું પણ સમજવું જ વ્યવહાર છે, બીજું કાંઈ નથી. (૩૯) કમબધ્ધ સહજ સ્વભાવી વસ્તુની સ્વતંત્રતા સમજી તો જ્ઞાનની યથાર્થતા પ્રગટી, જ્ઞાનની
યથાર્થતા પ્રગટવાથી વીતરાગતા પ્રગટી, વીતરાગતા પ્રગટવાથી પ્રભુતા પ્રગટી. (૪૦) સમજ કરવી તે નિશ્ચય, વસ્તુનું સ્વયં હોવું તે વ્યવહાર.
આત્મામાં વિકલ્પાદિ બધા પોત પોતાના સ્વભાવ અનુસાર સ્વતંત્ર કાર્ય કરી રહ્યા છે. આ વાત આત્માને સમજીને માનવી પડશે, ત્યારે જ શાંતી થશે.
(૪૧)