________________
મિ શ્રી મહાવીર દર્શન કરી
૧૦ સમજણની મહિમા
(૧) જ્ઞાની સમજને પુરૂષાર્થ સમજે છે, અજ્ઞાની કંઈક કરવાને પુરૂષાર્થ સમજે છે.
ગુરૂ સમજીને બોલે છે, શિષ્ય સાંભળીને સમજે છે. જ્ઞાતા સમજવા માટે જ ઉપદેશ સાંભળે છે, કરે છે.
કર્તા સમજાવવા માટે જ ઉપદેશ કરે છે, સાંભળે છે. (૪) આત્માર્થીઓનો પુરુષાર્થ વસ્તુ સ્વરૂપ સમજવાનો છે.
શ્રદ્ધાન સહિતના જ્ઞાનને જ સમજ કહે છે. (૬) દ્રવ્યષ્ટિ કૃત કૃત્યને જ સમજીને તેનું લક્ષ કરે છે. (૭) જ્ઞાન છે તે સ્વ-પરનું સ્વરૂપ સમજવા માટે છે, કોઈ પરના કર્તા બનવા માટે નહિ. (૮) સમજ પોતાનું હિત કરવા માટે છે, નકામું માન કરવા માટે નથી. (૯) સમજ સ્વયં સમજની જ કર્તા છે, અન્યની કર્તા નથી, ત્યારે જ સમજ નામ પ્રમાણ છે. (૧૦) સમજ જ દોષોનો નાશ કરવાની અમોધ ઔષધ છે. (૧૧) મનમાની સમજ મહાન અનર્થ પેદા કરે છે, વાસ્તવિક સમજ મહાન જીવન પ્રદાન કરે છે. (૧૨) પોતાની સમજ અનુસાર નિષેધ-વિધાન સહજ જ થયા કરે છે. (૧૩) પરિસ્થિતિ બદલાતી નથી, પોતાની સમજ જ બદલાય છે. (૧૪) જ્ઞાનમાં સ્વ-પરનું સ્વરૂપ સમજવાથી રાગ રોગ નષ્ટ પામે છે. (૧૫) દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રનું સ્વરૂપ સમજવું એ વિનય છે, રાગ કરવો એ વિનય નથી. રાગદુઃખનું
કારગ છે. (૧૬) જ્ઞાની પર વસ્તુના પરિણમનને ય સમજીને સ્વયં જ્ઞાતા-દ્રષ્ટા રહીને નિજાનંદ ભોગવે
તે પ્રગટ બ્રહ્મચારી. અજ્ઞાની પર વસ્તુના પરિણમનને પોતાનો વિષય બનાવી સ્વય
વિષય ભોગવે તે પ્રગટ વ્યભિચારી. (૧૭) આત્મહિતમાં જ્ઞાનની પ્રધાનતા, બાહ્ય સંયોગોમાં પુન્યની પ્રધાનતા એ સમજવા જેવું છે. (૧૮) જ્ઞાન સમજે છે, વિકલ્પ ઉછળે છે, દેહ પલટે છે, તો હવે કરવું શું? (૧૯) દષ્ટિકોણ સમજણનો સાર છે. (૨૦) જાણવાની સાથે જ માનવું એ તો સમજણ છે. (૨૧) સમજતાં, સમજતાં દોષોનું નિવારણ કરતાં, કષાયોનો ક્ષય થતાં કેવળજ્ઞાન થઈ જાય છે.
(આત્મ ભાવના ભાવમાં જીવ લહે કેવળજ્ઞાન રે !) (૨૨) પોતાની સમજને સમજવાથી સમજમાં આનંદ મળે છે. હું પોતે સમજણનો પિંડ છું.