Mahavir Darshan

SR No.: 006039
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 202
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 85

જીજાજી શ્રી મહાવીર દર્શન કરી
(૨૪) આત્મા સર્વજ્ઞ સ્વભાવી છે. સમભાવ સ્વરૂપ છે. ભગવાન સર્વજ્ઞના કેવળજ્ઞાનમાં ત્રણકાળ ત્રણલોકના પર્યાયો પ્રત્યક્ષ જણાય છે. જેમ કેવળજ્ઞાનમાં ત્રણકાળના પર્યાયો જણાય છે તેમજ પદાર્થોમાં કમબધ્ધ પર્યાયો થાય છે, કેવળજ્ઞાને જાણ્યું માટે નહી પણ પદાર્થોના પર્યાયો પોતાથી સ્વકાળે તે જ રીતે થાય છે અને તેમ સર્વજ્ઞ જાણે છે.
પદ્રવ્યને કરવાની તો વાત નથી પણ પોતાના અશુદ્ધ અને શુદ્ધ પર્યાયો સ્વકાળે કમબધ્ધ જે થવાના તે જ થાય એટલે પોતામાં પણ પર્યાયને આડી અવળી કરવાનું જ રહ્યું નથી. માત્ર જેમ થાય છે તેમ જાણવાનું જ રહ્યું. જેમ સર્વજ્ઞ જ્ઞાતા છે તેમ ધર્મી પણ જ્ઞાતા થઈ ગયો. ક્રમબદ્ધના નિર્ણયનું તાત્પર્ય અકર્તાપણારૂપ વીતરાગતા છે. એ વીતરાગતા અનંત પુરુષાર્થે દ્રવ્યપર દષ્ટિ જતાં થાય છે.
અહાહા ! આત્મા સર્વજ્ઞ સ્વભાવી છે. સમભાવસ્વરૂપ છે. સારભૂતઃ
(૧) સમ્યફ પ્રકારે પૂર્ણતાના લક્ષે શરૂઆત કરીને ક્રમે ક્રમે રાગ-દ્વેષ ટાળીને વીતરાગતા પ્રગટ કરવી એ જૈન ધર્મનું પ્રયોજન છે. . (૨) જૈન ધર્મ તો વીતરાગ ભાવસ્વરૂપ છે. પહેલાં સમ્યગ્દર્શનરૂપી જૈન ધર્મ પ્રગટતાં શ્રદ્ધામાં વીતરાગતા પ્રગટે છે, જ્ઞાનમાં વીતરાગતા પ્રગટે છે પછી સમ્યક ચારિત્રરૂપ જૈન ધર્મ પ્રગટતાં રાગ ટાળીને સાક્ષાત્ વીતરાગભાવ પ્રગટે છે.
(૩) આત્માનો સ્વભાવ જ્ઞાન છે અને જ્ઞાનનો સ્વભાવ બધાને માત્ર જાણવાનો છે. જાણવામાં કાંઈપણ રાગદ્વેષ કરવો તે જ્ઞાનનો સ્વભાવ નથી. જે રાગ થાય તે જ્ઞાનસ્વભાવથી ભિન્ન છે આવું ભેદજ્ઞાન કરવું તે ધર્મી જીવોનું કર્તવ્ય છે. એ ભેદજ્ઞાન જ ધર્મ છે.
(૪) જીવને દરેક પ્રસંગે, દરેક સમયે વીતરાગ ભાવ જ કર્તવ્ય છે.
(૫) જેમ દેશ, કુટુંબ કે શરીરાદિ કારણે રાગ-દ્વેષ કર્તવ્ય નથી. તેમ દેવ-ગુરુ-ધર્મના કારણે પણ રાગ-દ્વેષ કર્તવ્ય નથી. પણ જ્ઞાન અને વીતરાગભાવ સમભાવ જ ત્રણે કાળ કર્તવ્ય છે. આ રીતે બધે વીતરાગભાવ સમભાવની જ વાત છે.