________________
જાજા શ્રી મહાવીર દર્શન કરી
જ જૈન દર્શનનો સાર- વીતરાગતા (૧) જૈન ધર્મ વસ્તુના યથાર્થ સ્વરૂપનું નિરૂપણ કરે છે. સને સત્ તરીકે સ્થાપે છે અને
અને અસત્ તરીકે સ્થાપે છે. (૨) વીતરાગતારૂપ ભાવને ભલો કહીને તેનું સ્થાપન કરે છે અને રાગ-દ્વેષ-અજ્ઞાન
ભાવોને બુરા કહીને તેનો નિષેધ કરે છે. અર્થાત્ તેને છોડવાનું પ્રરૂપણ કરે છે. (૩) કોઇપણ જીવ તેમ જ વસ્તુને ભલી-બૂરી કહેતો નથી. ગુણને ભલા કહે છે.
અવગુણને બૂરા કહે છે. આમ જાણવું એ યથાર્થ જ્ઞાન છે. (૪) જૈન દર્શનનું મૂળ ભેદ વિજ્ઞાન છે. ગુણ તેમ જ અવગુણને જેમ છે તેમ જાણવા
જોઈએ”. (૫) જૈન દર્શનમાં ગુણની અપેક્ષાએ પૂજા સ્વીકારવામાં આવી છે કોઈપણ વ્યક્તિ પૂજા
સ્વીકારવામાં આવી નથી.
સમ્યક પ્રકારે - પૂર્ણતાના લદ્દો શરૂઆત કરીને તમે કમે રાગ-દ્વેષ ટાળીને વીતરાગતા ' પ્રગટ કરવી એ જ જૈન ધર્મનું પ્રયોજન છે. (૭) જૈનમતમાં અન્ય મિથ્યામતો (માન્યતાઓનું) ખંડન કરવામાં જ્યાં આવે છે ત્યાં
પણ વાદવિવાદનું પ્રયોજન નથી. સત્ નિર્ણયનું પ્રયોજન છે. પોતાના જ્ઞાનને પ્રામાણિક અને સ્પષ્ટ બનાવવા માટે તેમ જ સની દઢતા માટે જ તે જાણવું યોગ્ય છે. રાગ-દ્વેષની વૃધ્ધિ કરવા માટે તે નથી.
જ્યાં સુધી શ્રદ્ધામાં અને જ્ઞાનમાં વીતરાગતા ન પ્રગટે અને રાગના એક કણિયાને પણ સારો માને તો ત્યાં સુધી જીવને જૈન ધર્મનો અંશપણ પ્રગટે નહિ. પહેલાં જ્ઞાન-શ્રદ્ધામાં વીતરાગતા-પછી ચારિત્રમાં વીતરાગતા પહેલેથી છેલ્લે સુધી જે રાગ
થાય તેને જ છોડાવે છે. (૯) પ્રથમ સમ્યગ્દર્શન અને આત્મજ્ઞાન કેમ પ્રગટે એ જ ઉપદેશ છે અને નિશ્ચય
સમ્યગ્દર્શનમાં બધા જ ગુણો જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રની પર્યાય વીતરાગરૂપે કેમ પરિણમે
એ જ પ્રયોજન છે.. (૧૦) આ રીતે વીતરાગ ભાવ એ જ જૈન દર્શનનું પ્રયોજન છે. જે ભાવથી પૂર્ણ સુખની પ્રાપ્તિનો અનુભવ થાય વીતરાગ ભાવ પોતે જ જૈન ધર્મ છે. રાગ તે જૈન ધર્મ નથી.
૫૧)