Page Text
________________
જ જ
શ્રી મહાવીર દર્શન (૨) શુદ્ધ ચૈતન્યભાવ પ્રાણરૂપ જીવન ત્રિકાળ છે.
(૩) દરેક દ્રવ્ય સ્વતંત્ર છે. એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યનું કાંઈ કરી શકે નહિ. તારા આત્માને પર સાથે તો કાંઇ સંબંધ નથી.
(૪) પોતાનું દ્રવ્ય અને પોતાની અવસ્થા (પર્યાય) એ બે અંશો વચ્ચેની બધી રમત છે. તેમાં જે દ્રવ્યઅંશ છે તે ધ્રુવ છે-ધોવ્ય છે અને પર્યાય અંશ ઉત્પાદ-વ્યયરૂપ છે.
(૫) ધ્રુવમાં આવરણ કે અશુધ્ધતા ન હોય, તે નિરાવરણ શુધ્ધ એકરૂપ છે. અશુધ્ધતા, શુધ્ધતા, બંધન અને મોક્ષ એ પર્યાયમાં છે.
(૬) ચૈતન્યસ્વભાવી ભગવાન આત્માનું ત્રિકાળી સ્વરૂપ પારિણામિક - પરમભાવરૂપ છે. અનંત ગુણ સહિત ત્રિકાળ. ટકતું જીવતત્વ તે પરમભાવ છે. તેના આશ્રયે મોક્ષમાર્ગ ખૂલે છે. જીવના અનંતગુણો ત્રિકાળ પારિણામિક ભાવે છે. અભેદ એવા એક પરમભાવને ધ્યાવવોઅનુભવવો તે મોક્ષમાર્ગ છે.
(૭) મોક્ષમાર્ગ ત્રણભાવરૂપ છે; મોક્ષ એક ક્ષાયિકભાવરૂપ છે, બંધ તે ઉદયભાવરૂપ છે અને બંધ-મોક્ષ વગરનો પારિભામિક ભાવ છે.
(૮) દ્રવ્ય અપેક્ષાએ જોતાં એકરૂપ વસ્તુ છે તેમાં પરિણમન નથી, પરિણમન તો પર્યાય અપેક્ષાએ છે.
(૯) અનાદિ-અનંત એકરૂપ ધવભાવ તે નિશ્ચિમ અને મોક્ષમાર્ગ વગેરે પર્યાયભેદો તે વ્યવહાર.
(૧૦) બંધને ટાળું ને મોક્ષ કરું-એવા વિકલ્પોમાં આકુળતા છે, સહજ એક જ્ઞાયકભાવપરમસ્વભાવ કે જે બંધ-મોક્ષ રહિત છે, તેમાં ઉપયોગને જોડતાં બંધ-મોક્ષના કોઈ વિકલ્પ રહેતાં નથી, ને નિર્વિકલ્પ અનુભવનો પરમ આનંદ અનુભવાય છે.
(૧૧) દ્રવ્ય અને પર્યાય એવા બે અંશરૂપ વસ્તુ છે, તેમાં દ્રવ્ય અંશ અક્રિય છે, પર્યાય અંશ સક્રિય છે. દ્રવ્યઅંશ પારિણામિક ભાવરૂપ છે અને સક્રિય એવો પર્યાય અંશ ચારભાવીરૂપ છે. આ રીતે આત્માના પાંચ ભાવો છે.
(૧૨) પારિણામિક-પરમભાવ દ્રવ્યરૂપ છે, બીજા ચાર ભાવ પર્યાયરૂપ છે. મોક્ષમાર્ગરૂપ ત્રણભાવ છે, સ્વભાવની ઓળખાણ અને એકાગ્રરૂપ પર્યાય તે ઔપથમિક, ક્ષાયોપથમિક અને સાયિકભાવરૂપ (શુધ્ધ ભાવ) રૂપ છે. રાગાદિક-વિકારભાવો તે ઔદાયિક ભાવ-પરને લક્ષે થતાં અશુધ્ધ ભાવ-આ સંસાર અવસ્થા છે.
૫૦
| SR No. | 006039 |
| Book Title | Mahavir Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 202 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |