Page Text
________________
જજ
શ્રી મહાવીર દર્શન ૫ આત્મદર્શનની સંપૂર્ણ વિધિ (૧) મૂળમાં ભૂલ: આચાર્ય ભગવંતોએ જીવને સૌથી પહેલાં અનાદિની ભૂલ બતાવી છે. સંસાર પરિભ્રમણનું - દુઃખનું સાચું કારણ પ્રથમ જાણવું પડશે. એક જ શબ્દમાં કહેવું હોય તો મિથ્યાત્વે’ એ જ સંસારનું કારણ છે. એ વાતને જુદી જુદી રીતે જોઈએ.
(અ) જે સ્વરૂપ સમજ્યા વિના પામ્યો દુઃખ અનંત.” આત્મસિધ્ધિ,
(બ) ક્ષમાપનાના પાઠમાં આ વાત, “હે ભગવાન, હું બહુ ભૂલી ગયો....” હું જીવ સ્વરૂપ છું, આત્મ સ્વરૂપ છું, જ્ઞાન સ્વરૂપ છું, એ મારું સત્ સ્વરૂપ ભૂલી ગયો એ બહુ મોટી ભૂલ છે. | (ક) વીસ દોહરામાં પણ દોષ બતાવતા કૃપાળુ દેવ કહે છે, “હે પ્રભુ ! હે પ્રભુ! શું કહું દિનાનાથ દયાળ, હું તો દોષ અનંતનું ભાન છું કરૂણાલ.” “શુધ્ધ ભાવ મુજમાં નથી-અનાદિથી શુભ-અશુભ ભાવોમાં જ રહ્યો છું એ જ મૂળમાં ભૂલ છે'.
(ડ) આત્મસિધ્ધિના ઉપસંહારમાં કહે છે, “આત્મભ્રાંતિ સમ રોગ નહિ.' તને આત્મા વિશે ભ્રાંતિ થઈ ગઈ છે. તારૂં સ્વરૂપ શું છે એ સંબંધી તને ભ્રમ થઈ ગયો છે.
(ઈ) અને એમના જ બહુમાર્મિક પદમાં સંપૂર્ણ માર્ગનો સાર બતાવતાં કૃપાળુ દેવ કહે છે, ‘ઉપજે મોહ વિકલ્પથી, સમસ્ત આ સંસાર, અતર્મુખ અવલોકતા, વિલય થતાં નહિ વાર’. આ મોહ એટલે મિથ્યાત્વ અને વિકલ્પ એટલે રાગ-દ્વેષ.
જીવને અટકવાના સ્થાનો ઘણા છે એ વિચારવા જેવા છે. (૧) મિથ્યાત્વઃ દેહમાં એકત્ત્વ બુધ્ધિ - (ભાસ્યો દેહ અધ્યાસથી આત્મા દેહ સમાન...) (૨) ઓધ સંજ્ઞાઃ અત્યાર સુધી જે કર્યું તે ઓધે ઓધે યમ, નિયમ, સંયમ આપ કિયો) (૩) લોક સંજ્ઞા : લોકભયથી કે લોકમાં સારું દેખાડવા ધર્મની પ્રવૃત્તિ કરવી. (૪) પુણ્યના લક્ષે પુણ્યથી ધર્મ થાય એ ઉપદેશ અનુસાર શુભ પ્રવૃત્તિ કરવી. (૫) નિમિત્તમાં અટકવું ગચ્છ, મત કે સંપ્રદાયની પ્રવૃત્તિ કે કુળગુરુમાં અટકવું. (૬) મંદ કષાયમાં: બાહ્ય વ્રત, તપ, જપ, ક્રિયાકાંડ - કષાયની મંદતામાં અટકવું.
(૭) ક્ષયોપશમ જ્ઞાનમાં માત્ર શાસ્ત્રોની જાણકારી, શબ્દ જ્ઞાનમાં, ચર્ચા, વાદવિવાદ અટકવું.
(૮) માન કષાયમાં ક્ષયોપશમ જ્ઞાન અને મંદ કષાયનું અભિમાન.. ' (૯) શુભ રાગમાં રાગથી ધર્મ થાય એમ માની શુભ ભાવમાં અટકવું....
| SR No. | 006039 |
| Book Title | Mahavir Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 202 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |