Mahavir Darshan

SR No.: 006039
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 202
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 57

શ્રી મહાવીર દર્શન ૧૦. અકર્તાપણું તે જૈનદર્શનની પરાકાષ્ટા છે. જૈન દર્શનનો સર્વોત્કૃષ્ટ સિધ્ધાંત છે. ૧૧. અકર્તાપણું સિધ્ધ કરવા માટે ક્રમબધ્ધનો સિધ્ધાંત લીધો છે. કેમ કે કમબધ્ધ વગર
અકર્તાપણું સિધ્ધ ન થાય અને અíપણા વગર જ્ઞાયક સિધ્ધ ન થાય. ૧૨. જે જ્ઞાને સર્વજ્ઞનો અને બધા દ્રવ્યોની અવસ્થા કમબધ્ધ થાય છે, તેનો નિર્ણય કર્યો તે
જ્ઞાનમાં સ્વદ્રવ્યનો નિર્ણય ન થાય એ બંને જ નહીં. પૂર્ણ સર્વજ્ઞની સત્તાનો સ્વીકાર પૂર્ણ જ્ઞાયકના આશ્રયે જ થાય. માટે સર્વજ્ઞને સ્વીકારનારથી દષ્ટિ જ્ઞાયક ઉપર ગયા
વગર રહે જ નહીં. (૧૦) ક્રિયાનું સ્થાપન અને ઉત્થાપન પ્રશ્ન : અધ્યાત્મને જાણનારા જ્ઞાનીઓ કિયાને ઉથાપે છે. એ વાત સાચી છે? સમાધાન ના જ્ઞાનીઓ જ ક્રિયાનું સાચું સ્થાપન કરે છે.
(૧) જ્ઞાનીઓ જ શુદ્ધ જીવને, રાગાદિ વિકારને અને શરીરાદિ જડને યર્થાથ સ્વરૂપે જાણે છે. તેથી તેઓ જ સાચી સમજણ જ્ઞાન શ્રદ્ધા વગેરેને જીવની શુધ્ધ કિયા તરીકે, અજ્ઞાન પુણ્યપાપાદિને જીવની વિકારી ક્રિયા તરીકે અજ્ઞાન, પુણ્ય-પાપાદિને જીવની વિકારી કિયા તરીકે અને શરીરના હલન-ચલનાદિને જડની ક્રિયાપણે બરાબર સ્થાપે છે.
(૨) આ ત્રણ પ્રકારની ક્રિયામાં સાચી સમજણ વગેરેની ક્રિયા તે ધર્મ-ક્રિયા છે. અજ્ઞાનાપુણ્ય-પાપાદિની વિકારી ક્રિયા તે અધર્મક્રિયા છે. અને શરીરાદિ જડની ક્રિયા તે પરવસ્તુની ક્રિયા છે. પરવસ્તુની ક્રિયા સાથે જીવના ધર્મ-અધર્મને સંબંધ નથી. આમ ક્રિયાનું યર્થાથ સ્વરૂપ જાણવું તે જ ક્રિયાનું સ્થાપન છે.
(૩) જેઓ ક્રિયાનું જ સ્વરૂપ સમજે નહીં અને જડની ક્રિયાને જીવની માને, જડની ક્રિયા અઆત્મા કરે અથવા જડની ક્રિયાથી આત્માને લાભ-નુકશાન થાય એમ માને અથવા અધર્મની ક્રિયાને ધર્મની માને...તેઓ ક્રિયાનું ઉત્થાપન કરે છે.
(૪) અજ્ઞાનીઓને વસ્તુઓના યર્થાથ સ્વરૂપની ખબર નથી તેથી કઈ વસ્તુની કેવી ક્રિયા હોય...તે તેઓ જાણતા નથી. કોને ક્રિયાનું સ્થાપન કહેવાય અને કોને કિયાનું ઉત્થાપન કહેવાય તે સમજાવવામાં આવે છે.
(૫) ‘સાચી સમજણરૂપ ક્રિયાથી ધર્મની શરૂઆત થાય છે પણ પુણ્યની ક્રિયાથી ધર્મ થતો નથી” એમ સમજવું તેમાં ધર્મની ક્રિયાનું ધર્મ-ક્રિયા તરીકે સ્થાપન છે અને અધર્મની ક્રિયાનું અધર્મ-ક્રિયા તરીકે સ્થાપન છે તેથી તે યર્થાથ છે.