Page Text
________________
સંજીર્જરીને શ્રી મહાવીર દર્શન
જ વસ્તુ સ્વરૂપના મહાન સિધ્ધાંત (૧) દ્રવ્યની સ્વતંત્રતા ઃ આ લોકમાં છ દ્રવ્ય છે (૧) જીવ, (૨) પુદ્ગલ, (૩) ધર્માસ્તિકાય, (૪) અધર્માસ્તિકાય, (૫) આકાશ, (૬) કાળ.
દરેક દ્રવ્ય સ્વતંત્ર છે. એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યનું કાંઈ કરી શકે નહિ. જીવો અનંત છે. દરેક જીવ સ્વતંત્ર છે. એક જીવ બીજા જીવનું કાંઈ કરી શકે નહિ. જીવના અનંત ગુણો છે. એક ગુણ બીજા ગુણનું કાંઈ કરે નહિ. એક ગુણની અનંત પર્યાયો છે. દરેક પર્યાય સ્વતંત્ર છે. સુખ-દુઃખની અનુભૂતિ એ પ્રત્યેક જીવની સ્વતંત્રતા છે.
(૨) ક્રમબધ્ધ પર્યાય ; બધી જ પર્યાયો કમનિયમિત છે. જે દ્રવ્યનું જે ક્ષેત્રે, જે કાળે, જે ભાવે, જે નિમિત્તથી, સર્વજ્ઞપ્રભુએ પોતાના જ્ઞાનમાં જે પ્રમાણે જાણ્યું છે તેમ તે દ્રવ્યનું તે ક્ષેત્રે, તે કાળે, તે ભાવે તે જ નિમિત્તથી તે જ પ્રમાણે પરિણમન થાય, તેમાં નરેન્દ્ર, દેવેન્દ્ર કે જિનેન્દ્ર કાંઈપણ કરી શકે નહિ.
(3) ઉપાદાન-નિમિત્તની સ્વતંત્રતા : દરેક પર્યાય તેની તે સમયની ઉપાદાનની યોગ્યતા પ્રમાણે ગોઠવાયેલી છે તે જ ક્રમમાં આવે છે. ત્યારે ત્યાં કોઈને કોઈ નિમિત્તની હાજરી હોય છે, પરંતુ નિમિત્ત કાંઈ કરતું નથી. દરેક પર્યાયનું કાર્ય તેની તત્ સમયની યોગ્યતા પ્રમાણે જ થાય છે.
જૈન દર્શન એ વસ્તુસ્વરૂપનું યથાર્થ જ્ઞાન કરાવે છે અને સુખની પ્રાપ્તી કેમ થાય તેનો ઉપાય બતાવે છે.
જૈન દર્શન કોઈ વાડો, વેશ કે સંપ્રદાય નથી, એ તો પૂર્ણ વસ્તુસ્વરૂપ છે. દરેક આત્મા પૂર્ણ સુખને પ્રાપ્ત કરી શકે છે. - પૂર્ણતાને પ્રાપ્ત કરેલ પૂર્ણ-વીતરાગી-સર્વજ્ઞ પુરુષો દ્વારા તેની પ્રરૂપણા થઈ છે. માટે એ પૂર્ણ સત્ય છે અને જગતના બધા જ જીવો માટે હિતકારી છે.
જૈન દર્શન બતાવે છે ત્રણ લોક, ત્રણ કાળમાં મોક્ષનો માર્ગ એક જ છે. તેનું નિરૂપણ નિશ્ચય , અને વ્યવહારથી બે રીતે કરવામાં આવ્યું છે. માટે નિશ્ચય વ્યવહારનું યર્થાથ સ્વરૂપ સમજવું. (૪) સ્વચતુષ્ટય , સ્વ ચતુર્ય એટલે શું? સ્વદ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવને સ્વચતુષ્ટય કહે છે
| SR No. | 006039 |
| Book Title | Mahavir Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 202 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |