Mahavir Darshan

SR No.: 006039
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 202
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 139

જ જ શ્રી મહાવીર દર્શન દેજો
અર્થાત તે રાગપણે નથી. જ્ઞાન પોતાના સહજ પરિણમન સ્વભાવથી જ પરિણમે છે. પોતે રાગપણે થઈને જાણતો નથી, જ્ઞાનપણે રહીને જ જાણે છે? દયા, દાન, વ્રત આદિનો જે રાગ કે દેવ-ગુરૂ-શાસ્ત્રની શ્રધ્ધાનો જે રાગ તે રાગપણે આત્મા નથી. તેથી વ્યવહારના રાગથી આત્મામાં કાંઈ (જ્ઞાન) થાય એમ છે નહિ. વ્યવહારનો રાગ નથી હોતો એમ વાત નથી. એનાથી આત્માનું (જ્ઞાનમય) કાર્ય નીપજે છે એમ નથી. જેમ પરદ્રવ્યરૂપ નિમિત્ત અકિંચિત્કાર છે તેમ રાગ પણ આત્માના સ્વભાવકાર્ય પ્રતિ અકિંચિત્કર છે.
(૨૫) પોતાનું પરિણમન સ્વથી છે અને પરથી નથી એવું જાણતા પરથી સાચી ઉદાસીનતા થઈ આવે તેને સાચો વૈરાગ્ય કહે છે. ચાહે સર્વજ્ઞદેવ ત્રિલોકીનાથ હો કે એની વાણી હો, એનાથી આત્મા વ્યાવૃત-નિવૃત જ છે. આમ પોતાથી પ્રવૃત્તિ અને પરથી નિવૃતિ હોવાથી પોતાની પર્યાય પોતાથી જ થાય. નિમિત્ત કે પરથી ન થાય એ સિધ્ધાંત છે. પરથી આત્મામાં કાંઈ થાય કે આત્માથી પરમાં કાંઈ થાય તો બધું ભેળસેળ-એક થઈ જાય, પણ એમ છે નહિ.
(૨૬) અહા ! ચૈતન્યદેવની લીલા તો જુઓ! જાણનારો જાણગ સ્વભાવી પ્રભુ પોતે જ જ્ઞાન છે, ને પોતે જ શેય પણ છે. પ્રમાણ પણ પોતે ને પ્રમેય પણ પોતે જ છે. “તને નિષેધવું અશક્ય છે' એમ કહ્યું છે ને? પોતે જાણવાના ભાવપણે પ્રમાણ છે, અને પોતે પોતામાં જણાવવાના ભાવપણે પ્રમેય પણ છે. આમ એક જ્ઞાન-પ્રમાણમાં વૈત છે, ભેદ છે.
(૨૭) જ્ઞાનમાત્ર વસ્તુ હું આત્મા સ્વસ્વરૂપથી-જ્ઞાનસ્વરૂપથી તત્ છું એવી પ્રતીતિના અભાવે હું પરશેયરૂપ છું એમ માનતો થકો અજ્ઞાની જીવ રાગ-દ્વેષ-મોહ ભાવે પરિણમીને પોતાનો નાશ કરે છે, ત્યારે ધર્મ-જ્ઞાની પુરુષ આ જ્ઞાનમાત્ર વસ્તુ હું આત્મા સ્વસ્વરૂપથી-જ્ઞાનસ્વરૂપથી તત્ છું એમ પ્રકાશતો થકો સ્વસ્વરૂપના નિર્મળ જ્ઞાન-શ્રધ્ધાનરૂપ પરિણમન વડે પોતાને જિવાડે છે.
(૨૮) અહા! હું ત્રિકાળ જ્ઞાનાનંદ સ્વભાવી પ્રભુ આત્મા છું અને મારું અસ્તિપણું મારાથી જ છે એમ અંતરંગમાં નિર્ણય થાય અને અવસ્થામાં પરિણમન શુધ્ધ થાય છે. આ શુધ્ધ પરિણમન પોતાના ષટ્ટારકપણે સ્વતંત્ર થાય છે. જેમ આત્મામાં જ્ઞાન, આનંદ આદિ સ્વભાવ ત્રિકાળ છે, તેમ તેમાં કર્તા, કર્મ, કરણ, સંપ્રદાન, અપાદાન, અધિકરણ-એક ષકારકરૂપ સ્વભાવ ત્રિકાળ છે. તેથી જે નિર્મળ જ્ઞાન-શ્રધ્ધાન આદિ પરિણમન થયું તેનું અન્ય કોઈ નિમિત્ત કે રાગ કર્તાને તે પરિણમન એનું કાર્ય એમ છે નહિ.
(ર૯) જુઓ આ અનેકાંતનો મહિમા! હું પૂર્ણાનંદ પ્રભુ સ્વરૂપથી તત્ છું ને પરથી અતત " છું એવો અનેકાંત જીવને જિવાડે છે, આત્માનુભૂતિ પમાડે છે. જ્ઞાની પોતાને જ્ઞાનપણે પ્રગટ કરીને પોતાને જીવીત રાખે છે, નષ્ટ થવા દેતો નથી.
-૧૧