Mahavir Darshan

SR No.: 006039
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 202
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 137

જીજાજી શ્રી મહાવીર દર્શન કરી
(૧૭) અહા! સર્વજ્ઞ પરમેશ્વરે સર્વજ્ઞ પર્યાયમાં ત્રણ કાળ-ત્રણ લોક જાગ્યા અને દિવ્યધ્વનિ દ્વારા કહ્યા. એમાં આ આવ્યું કે આત્માનો સર્વજ્ઞ સ્વભાવ છે. સર્વને જાણવું તે આત્માનું સ્વરૂપ છે. પણ કોઈને કરવું તે આત્માનું સ્વરૂપ નહિ. રાગ આવે તેને જાણે, પણ રાગ કરવો એ આત્માનું સ્વરૂપનહિ. ચારે બાજુથી જોતાં ભાઈ! એક જ વાત સિધ્ધ થાય છે કે આત્માનો સ્વ-પર પ્રકાશક સ્વભાવ છે, અર્થાત્ અકર્તા સ્વભાવ છે. અહા ! આવા આત્માનો અનુભવ થવો તે નિશ્ચય અને તેની દશામાં જે હજુ રાગ છે તે વ્યવહાર, જાણેલો પ્રયોજવાન છે. આદરેલો પ્રયોજવાન નથી. સ્વ-પરને, શુધ્ધતાને ને રાગને જાણવા, બસ એટલી વાત છે.
(૧૮) અહા ! પ્રત્યેક પદાર્થમાં જે કિયા થાય છે તેની વ્યવસ્થા નામ વિશેષ અવસ્થા છે. પરમાણુની જે પ્રતિસમય જે અવસ્થા થાય તે પરમાણુની વ્યવસ્થા છે. આત્મા તેને કરે નહિ, કરી . શકે નહિ, કેમ કે આત્મા તો જ્ઞાનસ્વભાવ માત્ર વસ્તુ છે. આ આત્મા વસ્તુ છે તે સ્વયં અસ્તિ છે. સ્વ-પર પ્રકાશક ચૈતન્યબિંબ પ્રભુ આત્મા છે, તેમાં જ દષ્ટિ કરી, લીન-સ્થિર થવું એમ ઉપદેશ અને આદેશ છે. આવે છે ને કે :
લાખ બાતકી બાત યહી, નિશ્ચય ઉર લાવો, છોડી સકલ જગદંદ-ફંદ, નિજ આતમ ધ્યાવો”
અહા! સ્વસ્વરૂપ શુધ્ધ ચૈતન્યસ્વરૂપમાં દષ્ટિ કરીને કરશે તે ઉત્તમ અનાકુળ સુખને પામશે, પરબ્રહ્મ જેવો પૂર્ણાનંદ પ્રભુ છે તેવો પર્યાયમાં પોતે જ પ્રગટ થશે.
(૧૯) આત્મા જ્ઞાનમાત્રસ્વરૂપ વસ્તુ સ્વસંવેધ છે. પોતે પોતાથી જ સ્વસંવેદનમાં જણાય એવો છે. પરથી, રાગથી કે ભગવાનની વાણીથી જણાય એમ નહિ, પણ પોતે પોતાથી જ જણાય એવો છે. વળી જ્ઞાનસ્વરૂપી ભગવાન આત્મા પરજ્ઞેયને જાણે છે તેથી તે કાંઈ પરવેદનમય થઈ ગયો છે એમ નથી; એ તો સ્વસંવેદનમાં જ છે. તે પોતાનું અને પરનું જ્ઞાન કરે છે, પણ વેદન-સંવેદન તો પોતાના સ્વરૂપનું જ કરે છે.
અહાહા! ભગવાન તું જ્ઞાનસ્વરૂપ છો. જ્ઞાનમાં પરણેય જણાય છે, ત્યાં ખરેખર પરનું વેદન નથી; પણ પરસંબંધી જે પોતાનું જ્ઞાન થયું છે તેનું વેદન છે. પોતાનું જ આ રીતે સંવેદન છે. પોતામાં જ પોતે રહીને પોતાને જાણે છે, પર તો એમાં જણાઈ જાય છે બસ. વાસ્તવમાં પરનું વેદન છે નહિ, લ્યો, આનું નામ સ્વસંવેધ છે. શું? કે પોતે પરથી જણાય નહિ, પણ પોતાથી સ્વસંવદેનમાં જ જણાય છે અને પોતાને પરનું વેદના-સંવેદન નથી, પણ સ્વસંવેદન જ છે.
આત્માનું તત્ત્વ સ્વસંવેધ છે. અહા! સ્વ-પરને પૂર્ણ જાણે છતાં પરને વેદતું નથી. પોતે * પોતાથી જ વેદનમાં આવે એવું નિજ તત્ત્વ સ્વસંધ પોતે પોતામાં રહીને જાણે છે. એમાં પરનું જ્ઞાન આવી જાય છે, એને વાસ્તવમાં પરનું વેદના-સંવેદન નથી.