Mahavir Darshan

SR No.: 006039
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 202
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 136

જિક શ્રી મહાવીર દર્શન
(૧૧) ‘સ્વપર પ્રકાશક શક્તિ હમારી, તાત વચન ભેદ ભ્રમ ભારી, શેયશક્તિ દુવિધા પ્રકાશી, નિજરૂપા પરરૂપ ભાસી'. જ્ઞાનની વર્તમાન પર્યાયમાં સ્વ-પર શેયને જાણવાની તાકાત છે અને તેથી તે પર્યાય સ્વને આખા દ્રવ્યને જાણે છે. વર્તમાન પર્યાયમાં દ્રવ્ય આવતું નથી પણ દ્રવ્યનું જ્ઞાન પર્યાયમાં થયું છે. છતાં દષ્ટિમાં રાગને પૂજ્ય દેખીને ત્યાં અટકી ગયો છે. આ જાણવામાં આવે છે એને જાણતો નથી અને પરને જાણું એવી મિઠાબુધ્ધિથઈ ગઈ છે. (અર્થાત) એકલો પરપ્રકાશક છું એવી બુધ્ધિ થઈ ગઈ છે જે મિથ્યા છે.
(૧૨) આત્માનું જ્ઞાન સ્વ-પર પ્રકાશક હોવાથી તેના અનુભવના કાળમાં પણ તે જ્ઞાન સ્વરૂપ, જ્ઞાનને પ્રકાશે છે અને અખંડને પણ પ્રકાશે છે તેથી તેને સ્વ-પર પ્રકાશક કહેવાય છે.
(૧૩) એક આત્માને જાણતાં સર્વ જાણી શકાય છે, કેમ કે આત્માનો સર્વને જાણવાનો સ્વભાવ છે. આત્માનો સ્વાર પ્રકાશક સ્વભાવ હોવાથી સ્વને જાણતાં પર જણાઈ જાય છે.
(૧૪) નિગોદમાં અક્ષરના અનંતમાં ભાગે જ્ઞાનની પર્યાય હતી, તેનો વિકાસ થઈને બાર અંગ અને ચૌદ પૂર્વનું જ્ઞાન થાય તે જ્ઞાનનો અનંતગુણો વિકાસ છે અને કેવળજ્ઞાનની પર્યાય થાય એ તો એથી પણ અનંતગુણો વિકાસ છે. અહા! આવી જેમાં આખું જગત સ્વ-પરના દ્રવ્યગુણ અને અનાદિ અનંત પર્યાયો જણાય એવી પૂર્ણ જ્ઞાનની પર્યાય પ્રગટવા છતાં ત્રિકાળી દ્રવ્યગુણમાં કાંઈ ઓછપ કે ઉણપ કે વિશેષતા થતી નથી. અહા! આવો અખંડાનંદ પ્રભુ અંદર નિત્ય બિરાજમાન છે, અને તેને દષ્ટિમાં લેતા સમ્યગ્દર્શનાદિ ધર્મ પ્રગટ થાય છે.
(૧૫) અહાહા ! ભગવાન આત્મા ચૈતન્યમૂર્તિ પ્રભુ ત્રણ લોકનો નાથ છે. એની એક સમયની પર્યાયમાં ત્રણ કાળ ત્રણ લોકને જાણવાનું સામર્થ્ય છે. અહાહા ! એની એક સમયની પર્યાય સ્વ-પર સહિત અનંતા દ્રવ્ય-ગુણ પર્યાયને-પૂરા લોકાલોકને જાણે એવા સામર્થ્યવાળી છે. હવે આવા સામર્થ્યવાળી પોતાની પર્યાયની જેને ખબર નથી તે પર્યાયવાન નિજદ્રવ્યના અનંતા સામર્થ્યને શું જાણે? અહા ! એક સમયની વર્તમાન પર્યાય પાછળ અંદર બેહદ સ્વભાવ ભરેલું ત્રિકાળી સત્વ પડેલું છે, તે ત્રિકાળી સને જેણે અંતર્દષ્ટિ કરી જાણ્યું તેને દ્રવ્યદષ્ટિ થઈ છે. તેને મિથ્યાત્વ-ભ્રમણા નથી, તે સમ્યગ્દષ્ટિ છે. તેને પુણ્ય-પાપના ભાવ ઉત્પન્ન થતા નથી, અર્થાત તેને હવે કર્મચેતનાને કર્મફળ ચેતનાનો દષ્ટિમાં ત્યાગ થયો છે અને તેના ત્યાગની ભાવના કરીને જ્ઞાનચેતનામાં પ્રવર્તવાનો ઉપદેશ છે.
(૧૬) આ બહારના વેપાર ધંધા બધી પર ચીજ છે, તેને આત્મા ગ્રહતો નથી કે છોડતો નથી. એ પરપદાર્થ તો એના જ્ઞાનનું શેય-પરય છે, વ્યવહારે હો, નિશ્ચયે તો તત્સંબંધી જે જ્ઞાન પ્રગટ થયું તે તેનું જ્ઞેય છે. અહા! જ્ઞાયકસ્વભાવને જોય કરનારૂ જ્ઞાન સમ્યજ્ઞાન છે, બાકી તો બધા થોથા છે.