Page Text
________________
**
* શ્રી મહાવીર દર્શન કરી એવી પોતાની ચીજ છે કેમકે જ્ઞાનની પર્યાયનો સ્વપર પ્રકાશક સ્વભાવ છે. પણ એની (અજ્ઞાની જીવની) દષ્ટિ સ્વ ઉપર નથી પણ પર ઉપર છે, પર્યાય અને રાગ ઉપર છે. તેથી જે નિજ પરમાત્મ દ્રવ્ય જણાય છે તેનો તે અનાદાર કરે છે અને રાગ અને અંશમાત્ર હું છું એમ તે માને છે. સ્વભાવથી વિમુખ થઈને રાગ અને વર્તમાન પર્યાયનો સ્વીકાર કરનાર જીવ મરણને પ્રાપ્ત થઈ રહ્યો છે. અગીયાર અંગ અને નવ પૂર્વનો ઉઘાડ ભલે હોય, તે વિકાસમાં સંતુષ્ટ થઈ જે રોકાઈ ગયો છે તે જીવ સ્વભાવને ભૂલીને મરણને પ્રાપ્ત થઈ રહ્યો છે. અરે ! અનંતકાળમાં એવી સ્વભાવની દષ્ટિ કરી જ નથી.
(૫) આખી દુનિયા છે, પણ એનાથી જ્ઞાન જુદુ છે, જ્ઞાન તેને કરતું નથી, તેમ રાગનેય જ્ઞાન કરતું નથી, ભોગવતું નથી, જાણે જ છે. સમકિતીને સમ્યકત્વાદિ જે નિર્મળ નિર્મળ ભાવો છે તે રાગથી મુક્ત જ છે. ભિન્ન જ છે. અહો! ભગવાન આત્મા તો ભિન્ન જ હતો જ, ને પરિણતિ
સ્વાભિમુખ થઈ ત્યાં તે પણ રાગથી ભિન્ન જ થઈ. ભાઈ ! રાગ રાગમાં હો પણ જ્ઞાનમાં નથી, કેમકે જ્ઞાને રાગને ગ્રહો નથી. રાગ જ્ઞાનમાં જણાતા આ રાગ હું એમ જ્ઞાને રાગને પકડડ્યો નથી. “હું તો જ્ઞાન છું એમ જ્ઞાન પોતાને જ્ઞાનપણે જ વેદે છે. આવા વેદનમાં આનંદ છે, પણ એમાં રાગ નથી. આ નિશ્ચયથી સ્વપર પ્રકાશક શક્તિનું સામર્થ્ય છે અને વ્યવહારથી તે કાળે જે રાગ છે તેને જાણે છે એમ કહેવામાં આવે છે.
(૬) આત્મા જ્ઞાયક સ્વભાવી વસ્તુ નિત્ય ધ્રુવ ત્રિકાળ છે. એમાં બદલવું નથી. પણ તેની પર્યાયમાં કર્મના નિમિત્ત સંબંધ રાગાદિ વિકાર થાય છે. તે વિકાર થવાના કાળે જ્ઞાન એને જાણે છે. અહા ! આ દયા, દાન આદિ રાગના પરિણામ થયા તે શેયને હું તો તેને સ્પર્શ કર્યા વિના જ જાણવાના સ્વભાવવાળો જ્ઞાયક છું એમ ભિન્નપણું જાણવાને બદલે અનાદિથી એ આવા ભેદ વિજ્ઞાનથી શૂન્ય હોવાને લીધે તે રાગના પરિણામને પોતા સ્વરૂપ જાણે છે. રાગની જે કિયા થઈ તે પોતાની છે એમ અજ્ઞાની જાણે છે. આ પ્રમાણે રાગને-પરને આત્મા તરીકે જાણતો એવો તે (જ્ઞાયકભાવ) વિશેષ અપેક્ષાએ જ્ઞાનના પરિણામને અજ્ઞાનરૂપ કરતો પર્યાયમાં મિથ્યાજ્ઞાનરૂપ કરતો તે રાગનો કર્તા થાય છે. દયા, દાન, વ્રત, ભક્તિ ઈત્યાદિનો બધો રાગ છે અને એ તો પૃથ્થક રહીને પરણેય તરીકે જાણવા યોગ્ય છે. પણ એને બદલે તું એને કરવા યોગ્ય માને છે તે તારી કર્તા બુધ્ધિનું અજ્ઞાન જ છે.
પણ જ્યાં સૂક્ષ્મ વિકલ્પથી પણ ભિન્ન હું એક જ્ઞાયક સ્વભાવી ચિદાનંદજ્ઞાન પ્રભુ આત્મા છું એમ અંતર્દષ્ટિ વડે તે ભેદવિજ્ઞાન સહિત થાય છે ત્યારે આત્માને જ આત્મા તરીકે જાણતો એવો તે (જ્ઞાયકભાવ) વિશેષ અપેક્ષાએ પાગ જ્ઞાનરૂપ જ જ્ઞાનપરિણામે પરિણમતો થકો
Y૧૧૩
| SR No. | 006039 |
| Book Title | Mahavir Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 202 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |