Page Text
________________
જીજાજી શ્રી મહાવીર દર્શન નો જ ભગવાનના સામર્થ્યને જાણવારૂપ-પર્યાયના સામર્થ્યને જ જુએ છે અને તેનો જ મહિમા કરે છે. પરમાર્થે કોઈ જીવ પરને જાણતો નથી કે પરનો મહિમા કરતો નથી.
(૧૫) જેણે પોતાના જ્ઞાનમાં સિધ્ધ ભગવાનનો નિર્ણય કર્યો તેને સિધ્ધ દશાના નિર્ણય અને તે રૂપ સ્થિરતા વચ્ચે (શ્રદ્ધા અને ચારિત્ર વચ્ચે) ભળે આંતરો તો પડે છે, અને તે આંતરાને એકદમ સ્વભાવ સન્મુખ થતું જ્ઞાન કબૂલ પણ કરે છે; પરંતુ પોતે જે નિર્ણય ર્યો છે તે નિર્ણય કબૂલાત’ અને ‘સ્થિરતા” એવા બે અવસ્થા-ભેદને ભૂલીને વર્તમાન પૂર્ણ દ્રવ્યને જ પ્રતીતમાં લે છે. દ્રવ્યસ્વભાવની કબૂલાતતો નિર્ણય તે બે દશાના અંતરને કે ઉપણને સ્વીકારતો નથી, “ભવિષ્યમાં સિધ્ધ પર્યાય પ્રગટ થશે” એમ ભૂત ભવિષ્યને યાદ કરતો નથી, પણ દષ્ટિના જોરથી પર્યાયને દ્રવ્ય સાથે અભેદ કરીને (ભૂત-ભવિષ્યની પર્યાયને દ્રવ્યમાં વર્તમાન સમાવીને) સિધ્ધ દશાને વર્તમાનરૂપ જ કરે છે. જેને સિધ્ધ ભગવાનની બધા ભવિષ્યકાળની પર્યાયની સામર્થ્યની કબૂલાત આવી તેને સ્વપર્યાયના સ્વ-સન્મુખતા વડે વિકલ્પ તૂટ્યા વિના રહે નહિ.
(૧૬) ખરી રીતે દરેક વખતે જ્ઞાનની જ ક્રિયા થાય છે. જ્યાં જ્યાં મન, વચન, કાયાની ક્રિયા થાય છે, ત્યાં-ત્યાં સર્વત્ર જ્ઞાનની ક્રિયા થાય છે. મન, વચન, કાયા તો જડ છે. ભગવાન પ્રત્યે મનથી વિકલ્પ, વચનથી સ્તુતિ કે શરીરથી વંદન થાય છે તેમાં ક્યા સમયે જ્ઞાનનું કાર્ય નથી ? ક્યાં આત્મપ્રદેશે જ્ઞાનનું કાર્ય નથી? દરેક વખતે જ્ઞાન તો સર્વ આત્મપ્રદેશે પોતાનું જ કાર્ય કરે છે. જ્ઞાન સર્વવ્યાપક છે. વિકલ્પ વખતે પણ તેનાથી જુદું રહીને તે પોતાનું કાર્ય કરે છે. ભગવાન તરફના લક્ષ વખતે જ્ઞાન ખરેખર તો ભગવાનને જાણતું નથી પણ ભગવાનનો નિર્ણય કરનાર જે જ્ઞાનસામર્થ્ય છે તે જ્ઞાન સામર્થ્ય જ પોતાને જાણે છે. જે જ્ઞાનના ખ્યાલમાં ભગવાનનું સામર્થ્ય આવ્યું તે જ્ઞાનના સામર્થ્યનું જેને માહાત્મ ન આવે તે અંતરસનુખતા કરીને ભગવાન શી રીતે થાય?
(૧૭) સ્વરૂપ સન્મુખ થઇને જુએ તો દરેક વખતે પોતાના જ્ઞાનનું જ પોતે માહાત્મ કરે છે, ક્યારેય પરનું માહાત્મ કરતો નથી. પોતાના જ્ઞાનમાં સિધ્ધ પર્યાયની પ્રતીત કરીને તેને જ જે ધન્ય માને તે બીજા કોઈને પણ ધન્ય કેમ માને? જેણે સિધ્ધદશા અને કેવળજ્ઞાનને ધન્ય માન્યા તે ઈન્દ્રની સામગ્રીને, રત્નના દીપકોને, પુણ્યના વિકલ્પ વગેરે કોઈને પણ ધન્ય માને નહિ.
(૧૮) પર્યાયનું સામર્થ્ય બેહદ છે તે અહીં બતાવવું છે. દ્રવ્ય-ગુણ તો પૂરા છે જ, પરંતુ તેની પૂર્ણતાને સ્વીકારનાર કોણ છે? દ્રવ્ય-ગુણ પૂરા અને વર્તમાન પર્યાય પણ પૂરી છે; તે પર્યાયનું જે અનંત સામર્થ્ય છે તે સામર્થ તો જ્ઞાનની પર્યાય જ જાણે છે. જો કે જાણનાર જ્ઞાનનો ઉપયોગ તો
| SR No. | 006039 |
| Book Title | Mahavir Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 202 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |