________________
# s ad શ્રી મહાવીર દર્શન કati તે વિકલ્પથી અધિક થયાં છે; જ્ઞાન અને પ્રતીતરૂપ તે પર્યાય સ્વભાવ તરફ એકતા કરી છે અને વિભાવથી અધિકતા (ભિન્નતા) કરી છે.
(૧૦) તે અધિક થયેલા જ્ઞાને શરીરાદિ પરદ્રવ્યોનો તો પોતામાં અભાવ જ બનાવ્યો છે અને સ્વભાવના જોરે વિકારને તુચ્છ બનાવ્યા છે અર્થાત્ અસ્થિરતામાં વિકલ્પ થાય છતાં ‘આ મને લાભદાયક છે જ નહિ” એવી પ્રતીતથી તે તરફનું જોર તોડી નાખ્યું છે. આ રીતે પરથી છૂટું અને વિકારથી અધિક થયેલું જેનું જ્ઞાન છે એવો જીવ અલ્પકાળમાં વિકારનો સંબંધ સર્વથા તોડીને સિધ્ધ થાય છે. એમાં ફેર પડે જ નહિ. વિકલ્પ અને રાગનો દષ્ટિમાં તો પહેલોથી અભાવ છે જ, પણ અસ્થિરતામાં વિકારને તુચ્છ ર્યો. વિકારનો વસ્તુમાં અભાવ અને અવસ્થામાં પણ વિકારનો અભાવ કરીને સિધ્ધ થઈ જાય છે. જેના જ્ઞાનમાં સિધ્ધ ભગવાનના અનંત જ્ઞાન સામર્થ્યની કબૂલાત આવી અને તેને આત્મસ્વભાવની કબૂલાત આવી છે અને જેને પોતાના આત્મસ્વભાવની કબૂલાત આવી છે તેને પોતાની સિધ્ધ દશાની પણ કબૂલાત આવી છે.
‘જીવ તે જિનવર ને જિનવર તે જીવ'.
(૧૧) આત્માનો સ્વભાવ જાણવારૂપ છે. જેમ છે તેમ આત્મા જાણે. જાણનાર છે તે બધાને જાણે છે. ચૈતન્યના ચોપડામાં ન જાણવું' એવું ચિન્હ જ નથી. એકલું જાણવું' તેમાં વિકલ્પ ક્યાં રહ્યો? જાણવામાં વિકલ્પ કરીને અટકવાનું ચૈતન્યનું સ્વરૂપ નથી.
(૧૨) સિધ્ધ ભગવાન ખરેખર પરને જાણતા નથી પણ પોતાના જ્ઞાનની અવસ્થામાં જાણવાની પૂર્ણ શક્તિ પ્રગટી ગઇ તે પોતાના જ્ઞાન સામર્થનો જેણે ખ્યાલ કર્યો તે જીવ પણ ખરેખર તો સિધ્ધ ભગવાનના અનંત સામર્થ્યને નક્કી કરનાર પોતાની નિર્મળ પર્યાયના સામર્થને જ જાણે છે. પોતાની નિર્મળદશાને વર્તમાનરૂપ કરીને જાણતાં સામે નિમિત્તરૂપ શેય તરીકે અનંત સિધ્ધ ભગવંતો અને તીર્થકર ભગવંતોને તેમજ સંત-મુનિઓને વર્તમાનરૂપ હાજર કરીને જાણે છે. સાચું જ્ઞેય વર્તમાન થયા વગર વર્તમાન જ્ઞાન પર્યાય તેને જાણે શી રીતે?
(૧૩)"સિધ્ધ દશાને નક્કી કરનાર જીવખરી રીતે પોતાની પર્યાયના સામર્થ્યને જ જુએ છે. ‘ સિધ્ધનો આત્મા પરીપૂર્ણ શુદ્ધ શક્તિપણે ઉત્પાદ અને વ્યયથી ટકી રહ્યો છે તેનો નિર્ણય કરનાર કોણ છે? જો સૂક્ષ્મતાથી જોઇએ તો જેણે સિધ્ધનો નિર્ણય કર્યો છે તેણે પોતાની સિધ્ધ દશાનો જ નિર્ણય કર્યો છે અને તે સિધ્ધ થવાનો જ.
(૧૪) જો પોતાના સિધ્ધ સમાન સ્વભાવ સામર્થ્યનો વિશ્વાસ કરે તો જ તેને સિધ્ધ ભગવાનને જતાં આવડ્યું છે. સિધ્ધ ભગવાનને જોનાર અને તેનો મહિમા કરનાર ખરેખર પોતાની સિધ્ધ