Mahavir Darshan

SR No.: 006039
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 202
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 127

જજ શ્રી મહાવીર દર્શન કરી
(૧૩) ચૈતન્ય દ્રવ્ય ભગવાન સ્વરૂપ ચૈતન્યપ્રકાશ છે. ચૈતન્ય ચમત્કારી વસ્તુ છે. ચૈતન્ય ચમત્કારી એટલે? પોતામાં રહેલા અનંતને પ્રકાશે છે. છતાં અનંતને પ્રકાશે છે એમ કહેવું એ પણ અપેક્ષાએ છે. પોતાની પર્યાયમાં અનંતતા જણાય એ પર્યાયને પ્રકાશે છે. જણાય એવા પદાર્થમાં હું નથી. હું તો મારા સ્વપર પ્રકાશના પર્યાયમાં છું. જ્ઞાનની પર્યાયમાં આ બધું જણાય છે? તો કહે છે, ના. એ ચૈતન્યનો સ્વભાવ છે પ્રકાશવું. તો એના અસ્તિત્વમાં રહીને પ્રકાશે છે તે પોતાના જ્ઞાનને પ્રકાશે છે. આ ચીજોમાં જ્ઞાન જતું નથી. તેમજ તે ચીજોને લઇને આંહી જ્ઞાનનો પ્રકાશ થતો નથી. પોતાનો અનંત જાણવાનો જે સ્વભાવ છે. એ સ્વભાવમાં અનંતા જણાય છે. એ ખરેખર તો પોતાની પર્યાય જણાય છે. પર નહીં. પરને તો અડતો ય નથી.
(૧૪) જાણનારો ભગવાન પોતે ક્ષણે-ક્ષણે પોતાને અને પરને પોતાના કારણે પોતે જ પ્રકાશે છે.
‘સ્વ-પર પ્રકાશક શક્તિ હમારી, તાતેં વચન ભેદભ્રમ ભારી; શેય શક્તિ દુવિધા પરકાશી, નિજરૂપા પરરૂપ ભાસી.” જોય લેત છે પણ ખરેખર તો જોય ‘આ’ ભાસે છે, ચૈતન્ય શેય છે. એનું અસ્તિત્વ જ એટલું બધું મોટું છે કે પોતામાં રહીને, પરને અડ્યા વિના, પરનું અસ્તિત્વ છે માટે પોતે જાણે છે એમ પણ નહીં પરંતુ પોતાના અસ્તિત્વની સત્તા એટલી છે કે પર અનંત છે તે અડક્યા વિના સ્વ-પર પ્રકાશને પ્રકાશે છે. એ પર પ્રકાશને પ્રકાશતો નથી. સ્વને પ્રકાશે છે.
(૧૫) આત્માના ચેતનપણાને જ ભાષા જોઈ? શું કહે છે? રાગાદિને નહીં. આમાંના ચેતનપણાને જ જાહેર કરે છે. પર પદાર્થોને નહીં. અહાહા.. ? ચૈતન્યનું સ્વપર પ્રકાશપણું વિશાળ છે, એની સત્તા વિશાળ છે. એ વિશાળતાને જાહેર કરે છે. વિશાળતામાં વિશાળ વસ્તુને જાહેર કરે છે એમ નહીં.
(૧૬) આત્માના પ્રકાશમાં આત્માનો પ્રકાશ જ જાહેર કરે છે. રાગાદિને નહીં.
નજીકમાં નજીક એક ક્ષેત્રે અને એક કાળે ઉત્પન્ન થાય એને પણ જાહેર કરતો નથી. પોતાના પ્રકાશની ક્રિરૂપરતા, એને અને પોતાને પ્રકાશે એવી પોતાની શક્તિને પ્રકાશે છે. પરને જાહેર કરે છે એમ નહીં, પોતાને જાહેર કરે છે. જે જણાય છે તેને નહીં. એ જણાતું જ નથી. એ સંબંધીનું પોતાનું જ્ઞાન પોતાથી થયું છે એ જણાય છે.
સારઃ (૧) જ્ઞાની અજ્ઞાની બધામાં જ્ઞાનનું સ્વચ્છત્ત્વ હોવાથી સ્વપરનો પ્રતિભાસ તો વર્યા જ કરે છે. અજ્ઞાની એકાંત પર પ્રતિભાસનો સ્વીકાર કરી પરમાં એકત્ત્વ સ્થાપતો હોવાથી તેના જ્ઞાનનું અજ્ઞાનત્ત્વ પ્રગટ કરે છે. તેથી તે અપ્રતિબુધ્ધ રહી જાય છે. અને તે જ જીવ સ્વના પ્રતિભાસનો સ્વીકાર કરી એકત્ત્વપૂર્વક સ્વજ્ઞાયકમય પરિણમન કરે છે તે પ્રતિબુધ્ધ થઈને અનુભૂતિ પ્રગટ કરી લે છે.
- ૧૦૬