Mahavir Darshan

SR No.: 006039
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 202
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 126

જીજી કરીને શ્રી મહાવીર દર્શન
(૯) જાણનાર કહ્યો છે. એ તો એના જાણવામાં આવે છે માટે. પણ ખરેખર તો એ પોતાના જ્ઞાનને પ્રકાશે છે. સ્વ-પર પ્રકાશક પોતાની શક્તિ છે એને એ વિસ્તારે છે. એ રાગાદિન-પરને વિસ્તારતો નથી. ચૈતન્યનો સ્વ-પર પ્રકાશતાનો વિસ્તાર પોતાના જ્ઞાનને વિસ્તારે છે. પર વસ્તુશેયને વિસ્તારતો નથી.
(૧૦) અહીં આત્માના ગુણની મર્યાદા લીધી છે. એ આત્માના ગુણની મર્યાદા સ્વ-પર પ્રકાશક છે એ પરને પ્રકાશે છે એમ જાહેર નથી કરતું, પણ પર સંબંધી પોતાનો જે પ્રકાશન સ્વભાવ છે. સ્વ. સ્વપર પ્રકાશક તેને પ્રકાશે છે. શેય સંબંધીનું જ્ઞાન જે પોતાનું છે એમાં એ તન્મય છે તેથી તે પોતે પોતાના જ્ઞાનને સ્વપ્રકાશને વિસ્તારે છે. પરનો વિસ્તાર કરતો નથી. અહીં તો કહે છે કે પ્રભુ! એકવાર સાંભળ કે તું એક ચૈતન્ય છો કે નહીં? છો તો તારો સ્વભાવ જાણવું એ છે કે નહીં? એ જાણવું છે તો સ્વપર પ્રકાશકપણે છે કે એકલા સ્વપણે જ છે? જ્યારે સ્વપર પ્રકાશકપણે જાણવું છે તો તે પરને પ્રકારે છે કે પોતાનો પ્રકાશે છે? સ્વ-પર પ્રકાશકપણું પોતાને પ્રકાશે છે, પોતાની પર્યાયને પ્રકાશે છે. એ પરને પ્રકાશતો નથી.
(૧૧) જેમ દીપક વડે પ્રકાશવામાં આવતાં ઘટાદિ દિપકના પ્રકાશપણાને જાહેર કરે છે. દિપકપણાને જાહેર કરે છે, એ ઘટ-પટને જાહેર કરતાં નથી તથા દીવો બીજી ચીજોને પ્રકાશે છે એમ નથી; એ તો પોતાની ચીજ પ્રકાશ છે એને જ પ્રકાશે છે. દીવાનો સ્વભાવ સ્વને અને પરને પ્રકાશવાનો છે તેને પ્રકાશે છે; બીજી ચીજને પ્રકાશે છે એમ નહીં. તેમ રાગાદિ જ્ઞાનમાં શેયરૂપે જણાતા તે રાગાદિ ભાવો આત્માના ચેતપણાને જાહેર કરે છે. આત્મા પોતાને જાણે છે અને રાગાદિ થાય એને જાણે છે એ જાણવાની પર્યાયને પ્રકાશ છે. પરને નહીં-રાગાદિને નહીં. આત્મા, રાગ, દયા, દાન, કામ, ક્રોધના પરિણામમાં પેસીને જાણતો નથી. એમાં તન્મય થઈને જાણતો નથી. તન્મય તો પોતાની પર્યાયમાં થઈને જાણે છે તેથી તે પોતાની જ્ઞાનની પર્યાયને પ્રકાશે છે-એ રાગાદિને પ્રકાશતો નથી.
(૧૨) પહેલાં તો એ લીધું કે પુણ્ય અને પાપના ભાવ થાય એ ચેત્ય છે. જણાવા લાયક છે બસ! એટલું કહ્યું. આત્મા જાગનાર છે એટલું કહ્યું. એક સાથે ઉત્પન્ન થાય છે એક કાળે-એક ક્ષેત્રે છતાં બંને ભિન્ન ચીજ છે. ઓલી જણાવા યોગ્ય ચીજ છે, આ જાણનાર છે હવે અહીં તો કહે છે કે એ જણાવા યોગ્ય ચીજ છે એ વાત કહી હતી પણ એ આના પ્રકાશમાં પ્રકાશે છે. એ પોતાનો પ્રકાશ છે. એ ચીજને પ્રકાશતો નથી. એ ચૈતન્યનો પોતાનો સ્વ-પર પ્રકાશક સ્વભાવ છે એને પ્રકાશે છે. એ જ્ઞાન શેયમાં ક્યાં તન્મય થાય છે કે એને પ્રકાશે? શેય સંબંધીનું જ્ઞાન જે પોતાનું છે એમાં એ તન્મય છે તેથી તે પોતે પોતાના જ્ઞાનને સ્વપ્રકાશને વિસ્તાર છે. પરનો વિસ્તાર કરતો નથી.