Mahavir Darshan

SR No.: 006039
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 202
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 125

જીતની શ્રી મહાવીર દર્શન કરી એ રાગ પોતાની ચીજ છે અથવા તેનાથી મને લાભ થશે એમ ભેદજ્ઞાનનો અભાવ હોવાથી એમ તેને લાગે છે. શેય અને જ્ઞાયક બે ય એક નથી, પણ એક સાથે ઉત્પન્ન થાય છે એથી અજ્ઞાનીને ભ્રમ ઉપજે છે કે આ રાગ મારી ચીજ છે અને તેનાથી મને લાભ થેશે એમ અજ્ઞાની અનાદિથી મિથ્યા શ્રદ્ધામાં માની રહ્યો છે.
(૩) હવે સ્વ-પરના વિવેકની (ભેદજ્ઞાનની) સિધ્ધિથી જ મોહનો (મિથ્યાત્વનો) ક્ષય થઇ શકે છે. જે નિશ્ચયથી જ્ઞાનાત્મક એવા પોતાને અને પરને નિજ-નિજ દ્રવ્યત્વથી સંયુક્ત જાણે છે તે મોહનો ક્ષય કરે છે. જે નિશ્ચયથી સ્વને સ્વરૂપે અને પરને પરરૂપે જાણે છે તે જ જીવ સમકપણે સ્વ-પરના વિવેકને જેણે પ્રાપ્ત કર્યો છે એવો સકળ મોહનો ક્ષય કરે છે.
(૪) સ્વ-પરના વિવેકથી મોહનો ક્ષય કરી શકાતો હોવાથી જો આત્મા પોતાને નિર્મોહપણું ઇચ્છતો હોય, તો જિનમાર્ગ દ્વારા ગુણો વડે દ્રવ્યોમાં સ્વ અને પારને જાણો અર્થાત્ જિનાગમ દ્વારા વિશેષ ગુણો વડે અનંત દ્રવ્યોમાંથી ‘આ સ્વ છે ને આ પર છે'. એમ વિવેક કરો. .
(૫) રાગ છે તે આત્માની જાત નથી. આત્મા (જ્ઞાન) અને રાગ ભિન્ન છે. એ રાગ જાણવા લાયકમાં જણાય છે અને આત્મા એનો જાણનાર છે એમ જણાય છે. રાગ જે સમયે ઉત્પન્ન થાય છે તે જ સમયે તે રાગનું જ્ઞાન પોતાથી થાય છે. રાગની હયાતી છે માટે એનું જ્ઞાન થાય છે એમ નહી. એ જ્ઞાનગુણની પર્યાય સ્વ-પર પ્રકાશપણે છે તે સમયે તે પ્રગટે છે તેથી તેને જાણનાર કહી અને રાગને જણાવા યોગ્ય કહેવામાં આવ્યો.
(૬) ખરેખર તો આત્મા પોતે તો પોતાની પર્યાયને જાણે છે. જ્ઞાનની પર્યાય પોતે પોતાને જાણે છે. ખરેખર પર્યાય પર્યાયની કર્તા છે. રાગને લઈને નહીં. દ્રવ્યગુણને લઇને નહીં. જાણવાની પર્યાય પોતે સ્વતંત્ર પોતાના ષકારથી ઉભી થાય છે.
(૭) જાણનાર ચૈતન્ય ભગવાન અને દયા, દાનના વિકલ્પો જે રાગ બંને એક દ્રવ્ય નથી. દ્રવ્ય બંને જુદા છે. એક સાથે-એક કાળે-એક ક્ષેત્રે જ્ઞાન ઉપજે અને રાગ ઉપજે એ એક દ્રવ્યપણાને લઈને નહીં. એક વસ્તુપણાને લઈને નહીં. એક આ વ તત્ત્વ છે અને એક જીવ તત્ત્વ છે. બે ય પદાર્થ જુદા છે.
(૮) આત્માનો સ્વભાવ સ્વતઃ સ્વયં સ્વ-પર પ્રકાશક હોવાથી પરને લઇને પરને પ્રકાશે છે એમ નથી. પરને અને પોતાને પ્રકાશે છે એ પોતાને પ્રકાશે છે. પોતાની પર્યાયને પ્રકાશે છે. એ પરને પ્રકાશતો નથી. પોતાની પર્યાયમાં કિરૂપતાને પ્રકાશે છે. પોતાને પ્રકાશે છે અને રાગને પ્રકાશે છે, એ પિતાને પ્રકાશે છે. એ પોતાનો પ્રકાશ છે.