Page Text
________________
જીત શ્રી મહાવીર દર્શન કરી
શેયોન્મુખ ન એનાં સ્વતંત્રરૂપે પોતાના શેયાકારોને જ જાણે છે. જેમ આપણે કોઈ મહેલની કલ્પના કરીએ છીએ. મહેલ તો પાષાણની બનેલી હોય છે. પણ આપણી કલ્પનાની મહેલ તો આપણી કલ્પનાથી જ બની છે, પાષાણથી નહિ.
(૭) એ જ રીતે જ્ઞાનના જોયાકાર સર્વ જ્ઞાનની જ સૃષ્ટિ છે અને શેયથી અત્યંત ભિન્ન જ રહે છે તથા જગતમાં જોય છે તેથી જ્ઞાનમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે એ તર્ક જ ભ્રમમૂલક છે. જે જ્ઞાનની અપ્રતિહત શક્તિની અવહેલના કરીને જ્ઞાનના નપુંસકપણાની ઘોષણા કરે છે. શેય જેવો આકાર જ્ઞાનમાં જાણવાનો એવો અર્થ તો કદાપિ થઈ શકતો નથી કે જ્ઞાનનું તે કાર્ય શેયની કૃપાથી નિષ્પન્ન થયું છે, એ તો જ્ઞાનની સ્વચ્છતા તથા પ્રામાણિકતાનું જ પ્રતિક છે. જગતમાં સદશ કાર્ય તો અનેક થાય છે પરંતુ કોઈની કૃપાની તેમાં કોઇ અપેક્ષા નથી હોતી. જેમ કે આપણા પાડોશીને ઘરે ભાત બનાવવામાં આવે અને આપણે ત્યાં પણ ભાત બનાવવામાં આવે તો આપણે પાડોશીનું અનુકરણ કરીને અથવા પાડોશી પાસેથી કાંઈ લઇને તો આપણા ભાત બનાવ્યા નથી. આપણા ભાત સ્વતંત્રરૂપે પોતાના નિયત સમયે આપણી સંપત્તિથી બન્યા છે અને એ જ રીતે પાડોશીના. પણ બંનેમાં કોઈ સંબંધ બનતો નથી. હા સાદશ્ય તો બંનેમાં છે. પરંતુ સંબંધ કાંઈપણ નથી. એ જ રીતે જ્ઞાનમાં કોઈ જોય અથવા ઘટ પ્રતિબિંબિત થાય છે તો જ્ઞાનનો ઘટાકાર તો જ્ઞાનની પોતાની શક્તિથી પોતાના નિયત સમયે ઉત્પન્ન થયો છે. માટીના ઘટના કારણે નહિ, કારણ કે માટીનો ઘટ તો પહેલાં પણ વિદ્યમાન હતો, પરંતુ જ્ઞાનનો ઘટ પહેલાં ન હતો. જ્ઞાને પોતાના ક્રમબધ્ધ પ્રવાહમાં પોતાનો ઘટ હવે બનાવ્યો છે અને તે ઘટકારની રચનામાં જ્ઞાને માટીમય ઘટનું અનુકરણ નથી કર્યું પણ જ્ઞાનનો ઘટાકાર માટીમય ઘટાકારથી નિતાંત પૃથ્થક જ્ઞાનનો પોતાના સમયનો સ્વતંત્ર નિરપેક્ષ ઉત્પાદ છે. જ્ઞાનમાં ઘટાકારની રચના, જ્ઞાનના અનાદિ અનંત પ્રવાહ ક્રમમાં નિયત ક્ષણમાં જ થઈ છે. એની એક ક્ષણ પણ આગળ-પાછળની કલ્પના એકાંત મિથ્યા છે. જ્ઞાનની સામે ઘડો છે. તેથી ઘડો જ પ્રતિબિંબિત થયો. એ વાત તર્ક અને સિધ્ધાંતની કસોટીએ પણ સિધ્ધ નથી. જો એને સિધ્ધાંતથી સ્વીકારી લેવામાં આવે તો પછી લોકાલોક તો સદાય વિદ્યમાન છે, કેવળજ્ઞાન કેમ નથી થતું? વળી જો પદાર્થ જ્ઞાનનું કારણ હોય તો પછી છીપને જોતાં ચાંદીની ભ્રાંતિ કેમ થઇ જાય છે? અથવા વસ્તુ ન હોવા છતાં પણ વાળ મચ્છરાદિનું જ્ઞાન કેવી રીતે ઉત્પન્ન થઈ જાય છે? તથા ભૂત અને ભાવી પર્યાયો તો વર્તમાનમાં વિદ્યમાન નથી તો તેમનું જ્ઞાન કેવી રીતે થઇ જાય છે? તેથી શેયથી જ્ઞાનની સર્વાગી નિરપેક્ષતા નિર્વિવાદ છે. . (૮) આ લોકમાં જ્ઞાનનો એવો અદ્દભૂત સ્વભાવ છે અને આ નિરપેક્ષ, નિર્લિપ્ત, નિરાવરણ જ્ઞાન સ્વભાવની પ્રતીતિ અને અનુભૂતિ ભવ-વિનાશિની છે. જ્ઞાની જાણે છે કે જે શેય મારા જ્ઞાનમાં પ્રતિબિંબિત દેખાય છે'. તે બધો જ્ઞાનનો જ આકાર છે. તે બધું હું જ છું અને તે પ્રતિબિંબ
| SR No. | 006039 |
| Book Title | Mahavir Darshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 202 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |