________________
૯૧
જૈન દર્શનનો સાર
૧. સ્વરૂપની રુચિ (અંતર્મુખ વલણની રુચિ). ૨. સ્વરૂપની યથાર્થ સમજણ (સાચા દેવ-ગુરૂ-શાસ્ત્ર નિમિત્ત, સાત તત્ત્વોનું યથાર્થ
શ્રદ્ધાન). ૩. સ્વરૂપનો યથાર્થ નિર્ણય (ભેદ વિજ્ઞાન, વિતરાગ વિજ્ઞાન). ૪. સ્વરૂપની યથાર્થ શ્રદ્ધા - પ્રતીતિ - અનુભવ. ૫. સ્વરૂપ સન્મુખ થઈને નિર્વિકલ્પ અનુભૂતિ થાય - આનંદનું વેદના થાય ત્યારે જ
યથાર્થ સમ્યગ્દર્શન થયું કહેવાય. અંતરમાં ચૈતન્ય સ્વભાવનો મહિમા લાવીને
તેની નિર્વિકલ્પ અનુભૂતિ કરવી તે સમ્યગ્દર્શન છે. ૬. જેને જેની રુચિ હોય તે તેની વારંવાર ભાવના ભાવે છે અને ભાવનાને અનુસાર
ભવન થાય છે. જેવી ભાવના તેવું ભવન. શુદ્ધ સ્વભાવની વારંવાર ભાવના કરવાથી તેનું ભવન -પરિણમન થઈ જાય છે. માટે જ્યાં સુધી આત્માની યથાર્થ જ્ઞાન-શ્રદ્ધા અને અનુભવ ન થાય ત્યાં સુધી સત્સમાગમે વારંવાર પ્રીતિપૂર્વક તેનું શ્રવણ, મનન અને ભાવના કર્યા જ કરવી. એ ભાવનાથી ભવનો નાશ
થાય છે. “આત્મ ભાવના ભાવતાં જીવે લહે કેવળજ્ઞાન''. ૭. સત્સંગ, સ્વાધ્યાય,ગુણ જીજ્ઞાસા,પ્રભુભક્તિ,આત્મભાવના, આત્મસાક્ષાત્કાર
એ જ ઉન્નતિનો ક્રમ છે. ૮. હું જ્ઞાયક... જ્ઞાયક.... જ્ઞાયક છું એમ અંદરમાં રટણ રાખ્યા કરવું. ૯. જ્ઞાયક સન્મુખ ઢળવું, જ્ઞાયક સન્મુખ એકાગ્રતા કરવી, પર્યાયને જ્ઞાયક સન્મુખ
વાળવી અનંતો પુરુષાર્થ માંગે છે. ૧૦. પૂર્ણાનંદ નાથ પ્રભુ એની પ્રતીતિમાં, એના વિશ્વાસ ભરોસો આવવો જોઈએ
કે અહો ! એક સમયની પર્યાય પાછળ આવડો મોટો ભગવાન તે હું જ છું' સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ: ૧. સમ્યગ્દષ્ટિ જીવને હું શક્તિએ શુદ્ધ છું એવી સમ્યબોધ ધારા નિરંતર વર્તે છે.
આવી સમ્યબોધ ધારા જ્ઞાનીને રાગમાં એકાકાર બુદ્ધિ થવા દેતી નથી. સ્વપરને ભિન્ન જાણીને તે ભિન્ન જ્ઞાયકરૂપે જ રહે છે.
