Page Text
________________
૭૩
ભલે નાનો હોય પણ તે કાંઈ બરફની જાતનો તો ન જ કહેવાય ને? તેમ રાગાદિ ભાવો જ્ઞાનથી જુદા છે. એમ તે જીવ વિકલ્પ અને જ્ઞાનની જાતને તદ્દન જુદી સમજે છે. રાગ એ પોતે દુઃખ છે તેથી તેમાં એકતા બુદ્ધિ કરવી તે દુઃખનું મૂળ છે. એ આકુળતા છે. જ્યારે જ્ઞાનમય સ્વભાવ નિરાકુળ છે-અનંત સુખનો ધામ છે. તે વિચારે છે, “હું કોણ છું? ક્યાંથી થયો છું? મારું ખરું સ્વરૂપ શું છે? કયા કારણે મારે આ સંસારની પળોજણ છે? હું તેને કઈ રીતે તજું? ” તેની સમજણમાં આ વાત બેસે છે કે પર પદાર્થ પ્રત્યેના મોહને લીધે જ હું મારા આત્મ સ્વરૂપને ભૂલ્યો છું; આ જગતનું એકેય પરમાણુ જરી પણ મારું નથી પણ અજ્ઞાનતા અને મિથ્યા માન્યતાને વશ હું એને મારા માનું છું પણ તેથી તે કાંઈ મારા થઈ નથી ગયા. તેમનું સ્વતંત્ર પરિણમન મને કેમ આધીન હોય? હું તો માત્ર જ્ઞાન-દર્શનમય એક શુદ્ધ દ્રવ્ય છું અને મારું કાર્ય પૂર્ણ કરવા સામર્થ્યવાન જ છું.
તેથી તે સૌથી પહેલા આત્મ સ્વરૂપને સમજી-મોહને શિથિલ કરવાના પુરૂષાર્થરૂપે એકાંતનો આશરો લઈ શાંત ચિત્તે આત્મ સ્વરૂપનું ચિંતવન કરે છે. અંદર એના જ વિચારોની ઘટમાળ ચાલે છે અને એનો મહિમા જણાય છે.
“ એના વિચાર વિવેકપૂર્વક શાંત ભાવે જે કર્યા; . તો સર્વ આત્મિક જ્ઞાનના સિદ્ધાંત તત્ત્વ અનુભવ્યા'. જ્ઞાનથી આત્માનું વેદન કરવાની વિધિ-ભેદ જ્ઞાન કરવાની પદ્ધતિ - સ્વાનુભૂતિ
કરવાની રીત આ જ છે. ૪. પુણ્યમય શુભ ભાવોથી જીવને સ્વર્ગાદિની પ્રાપ્તિ થાય છે અને પાપમય અશુભ
ભાવોથી જીવને નરકાદિની પ્રાપ્તિ થાય છે. સંસારની ચારે ગતિથી છૂટવા માટે મુમુક્ષુ પુણ્ય-પાપ બંનેથી રહિત એવા જ્ઞાન સ્વભાવનો નિર્ણય કરે છે. તે જાણે છે કે વિકલ્પથી થયેલ નિર્ણય તે સાચો નિર્ણય નથી; જ્ઞાનમાં વસ્તુ આવીને જે નિર્ણય થાય છે તે જ સાચો નિર્ણય છે. જ્ઞાન પર્યાયરાગથી જુદી થઈને પોતાના સ્વભાવને અખંડ સ્વરૂપે લક્ષમાં લ્યું ત્યારે જ આત્મ સ્વરૂપનો સાચો નિર્ણય થાય છે. આવા નિર્ણયપૂર્વક જ્ઞાનનો ઝુકાવ શુદ્ધાત્મા તરફ વળે છે. સિદ્ધપદની
આરાધના આત્માની અંદર જ થાય છે. ૫. આત્મા પોતે જ્ઞાન-દર્શન-સુખ સ્વભાવી મહાન પદાર્થ છે. તેમાં કોઈ કલેશ
નથી. અહા ! નીરાલંબી વસ્તુ સ્વભાવ ! એને સાધનાર સંતોની દશા અંતરમાં આવી નિરાલંબી જ હોય છે. હે જીવ! તારે પરમેશ્વર થવું હોય તો પરમેશ્વરની
| SR No. | 006038 |
| Book Title | Aatmdarshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 218 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |