Page Text
________________
૬૮
અભિપ્રાયની ભૂલ
૧. અધ્યાત્મના સિદ્ધાંતમાં દેવ-ગુરૂ-શાસ્ત્ર અને નિજ ભગવાન આત્મા બંને ભિન્ન
છે. જેને વ્યવહારથી ધર્મ સાધનરૂપે કહેવામાં આવે છે તે પરમાર્થે(નિશ્ચયથી) બાધકરૂપ છે. જીવને અભિપ્રાયમાં આ બાહ્ય સાધનો (નિમિત્તો) સત્ય સાધનરૂપે માનવામાં આવવાથી તેની અધિકતા જ વર્તતી હોવાને લીધે તે ત્યાં અટકી જાય છે અને અંતર્મુખ થઈ શકતો નથી. આ અભિપ્રાયની ભૂલ ટાળવી
ઘટે.
૨. ધર્મોપદેશનું શ્રવણ, વાંચન, વિચાર (વિકલ્પાત્મક), મનન, જ્ઞાનનો ક્ષયોપશમ
એ પણ બધા વ્યવહારથી ધર્મ સાધનરૂપે કહેવામાં અને માનવામાં આવે છેપણ જો તે આત્માના આશ્રયે કરવામાં ન આવે (સ્વરૂપના લક્ષે કરવામાં ન આવે) તો બહિર્લક્ષી હોવાથી ત્રિકાળી સ્વભાવ પ્રત્યે આવી શકાય નહિ. તેવા
પ્રકારની અભિપ્રાયની ભૂલ ટાળવી. ૩. મુમુક્ષુ જીવને નિજ સ્વભાવથી અધિક અન્ય મુમુક્ષુ પ્રત્યે તથા ગુણાતિશયવાન
સપુરૂષ, શ્રી ગુરૂ અને સદેવ પ્રત્યે સહજ બહુમાનનો ભાવ વર્તે છે, ફરે છે;
ત્યાં ગુણ પ્રાપ્તિનો અભિપ્રાય તે યોગ્ય અભિપ્રાય હોવા છતાં અન્ય જીવ પદાર્થ પ્રત્યે રાગ કરવાનો અભિપ્રાય ઉચીત નથી, કરવા યોગ્ય નથી. સહજ રાગ થવો અને અભિપ્રાયપૂર્વક રાગ હોવો અથવા કરવો એમાં બહુ જ અંતર છે. એક ચારિત્રગુણની પર્યાય છે, જ્યારે બીજી શ્રદ્ધાગુણની પર્યાય છે. જેને અભિપ્રાયપૂર્વક રાગ થાય તેને રાગ રસ’ ચડી જાય છે. વસ્તુતઃ અભિપ્રાયમાં પર પદાર્થની મહત્તા-મહાનતાનો સ્વીકાર થાય તો તે જ અનંત સામર્થ્યના અસ્વીકારરૂપ મોટો દોષ છે. જે સ્વરૂપ શ્રદ્ધાને પ્રતિબંધક છે. 'આત્માથી સૌ હીન” અથવા “સહજ આત્મસ્વરૂપ પરમ ગુરૂ” અથવા “અચિંત્ત્વ તુજ
મહાત્મનો આ બધા સૂત્રો ભગવાન આત્માની મહત્તા સૂચવે છે. ૪. પર પદાર્થ તો શેયમાત્ર છે. તેમાં ઈષ્ટ-અનિષ્ટપણે માનવું એ અનાદિથી વિપરીત
અભિપ્રાય છે. સારૂં-નરસું લાગવું એ એક કલ્પના છે, ભ્રાંતિ છે. વસ્તુનું સ્વરૂપ તો જે છે તે જ છે. તેને જોવાની તારી દષ્ટિમાં ફેર છે. માટે ઈષ્ટ-અનિષ્ટની કલ્પના સ્વરૂપ વિપરીતતારૂપ અભિનિવેશ છે. ૫. પર પદાર્થમાં સુખ બુદ્ધિનો અભિપ્રાય મુમુક્ષુની ભૂમિકાની યોગ્યતાને રોકે છે,
| SR No. | 006038 |
| Book Title | Aatmdarshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 218 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |