Page Text
________________
૪. પ્રાયોગ્ય લબ્ધિઃ દેશના લબ્ધિ પ્રાપ્ત થયા પછી ગુરૂની આજ્ઞા પ્રમાણે અનુસરણ
થાય છે અને વસ્તુનું યથાર્થ જ્ઞાન થવાથી, સ્વરૂપ સમજવાથી જીવ અંતર્મુખ બની, જગત પ્રત્યે ઉદાસીન થઈ જાય છે. એના પરિણામો એટલા બધા વિશુદ્ધ થઈ જાય છે પૂર્વબદ્ધ કર્મોની સ્થિતિ સ્વયં ઘટીને અંતઃક્રોડાકોડી સાગરોપમાં પ્રમાણ જ રહી જાય છે. અને નવા બંધાતા કર્મોની સ્થિતિ અંતઃક્રોડાકોડી સાગરોપમથી અંદર સંખ્યામાં ભાગ માત્ર બંધાય છે. આ નિમિત્ત-નૈમિત્તિક યોગથી બને છે. જીવના વિશુદ્ધ પરિણામ નિમિત્ત છે અને પુદ્ગલ વર્ગણાનો નવો અલ્પ કર્મ બંધ થવો નૈમિત્તિક છે. આવા આત્માના પરિણામો થવા એ
પ્રાયોગ્ય લબ્ધિ” છે. ૫. કરણ લબ્ધિઃ હવે ભેદ જ્ઞાનના પ્રયોગ શરૂ થાય છે. કરણ લબ્ધિમાં કરણ” નો
અર્થ આત્માના પરિણામ એવો થાય છે. કરણ લબ્ધિરૂપ આત્માના પરિણામ એ ઘણા સૂક્ષ્મ ભાવો છે. આ કરણલબ્ધિના ત્રણ તબક્કા છે. ૧. અધઃકરણ ૨. અપૂર્વકરણ ૩. અનિવૃત્તિકરણ.
અનિવૃત્તિકરણના કાળ પછી ઉદય આવવા યોગ્ય મિથ્યાત્વ-મોહનીય કર્મના નિષેકોનો ઉદય થયો નહિ હોવાથી, તે સમયમાં ઉપશમ સમકિતની સંપ્રાપ્તિ યોગ્ય જીવોને થઈ જાય છે.
' કરણ લબ્ધિમાં થતા આત્માના ભાવોનું અનુમાન અવશ્ય થઈ જાય છે. આ કરણ લબ્ધિ રૂપ ભાવ જ્યારે થાય છે ત્યારે આત્મા નિયમથી સમ્યગ્દર્શન પ્રગટાવી લે છે.
આ રીતે આ ક્રમસર પાંચ લબ્ધિઓનું સ્વરૂપ યથાર્થ સમજવું. સમ્યક્ સન્મુખ જીવની દશા :
સમ્યક સન્મુખ જીવની તત્ત્વ અભ્યાસ, સ્વરૂપ ચિંતન - મંથનની પરિણતિ
કેવી હોય છે? : ૧. “હું પૂર્ણાનંદનો નાથ જ્ઞાયક પ્રભુ છું.” એમ જ્ઞાયકના લક્ષે તે જીવ સાંભળે
છે. તેને ચિંતવનમાં પણ હું પરિપૂર્ણ જ્ઞાયક છું-એમ જોર રહે છે. મંથનમાં પણ લક્ષ જ્ઞાયકનું રહે છે. આ ચૈતન્ય ભાવ પરિપૂર્ણ વસ્તુ છે-એમ એના જોરમાં રહે છે. એ જીવને અંદર એવી લગની લાગે છે કે હું જગતનો સાક્ષી છું,
જ્ઞાયક છું. એવા દઢ સંસ્કાર અંદરમાં પાડે કે તેને સમ્યદર્શન થયે જ છૂટકો. ૨. આ વસ્તુ પ્રયોગમાં લાવવા માટે અંદર મૂળમાંથી પુરૂષાર્થનો ઉપાડ આવવો
| SR No. | 006038 |
| Book Title | Aatmdarshan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ramniklal Savla |
| Publisher | Anandji Kalyanji Pedhi |
| Publication Year | |
| Total Pages | 218 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |