Aatmdarshan

SR No.: 006038
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi
Total Pages: 218
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 13 MB

Page 69

૬૨
છે.
૩. દેશના લબ્ધિ : ભવ્ય મુમુક્ષુ આત્મા સંસારથી ભયભીત બની આત્મ કલ્યાણની ભાવનાથી પ્રેરીત થઈ પોતાનો કલ્યાણનો માર્ગ સ્વયં ન જાણતો હોવાથી, શ્રી સદ્ગુરૂના ચરણો સમક્ષ ઉપસ્થિત થઈ, યથાવિધી વંદના કરી પરમ ભક્તિભાવ પૂર્વક સવિનયથી પ્રશ્ન કરે છે,‘‘હે પ્રભો ! મારા આત્માનું કલ્યાણ કેવી રીતે થાય? આ સંસારરૂપી દાવાનળથી કેવી રીતે છૂટી શકાય? તે કૃપા કરીને મને
બતાવો.’’
ત્યારે સદ્ગુરૂ આત્મ કલ્યાણનો માર્ગ દેશના દ્વારા બતાવે છે.‘‘હું ભવ્ય ! આગમમાં દર્શાવેલ છ દ્રવ્ય, નવ તત્ત્વાદિ, ભાવ કર્મ, દ્રવ્ય કર્મ,નો કર્મનું યથાર્થ સ્વરૂપ સમજી લે એ સર્વ પ્રથમ કર્તવ્ય છે. વિશ્વ વ્યવસ્થતા, વસ્તુ વ્યવસ્થતા, દ્રવ્યની સ્વતંત્રતા, ક્રમબદ્ધ પર્યાય, ઉપાદાન-નિમિત્ત, નિશ્ચય અને વ્યવહાર એ બધાના યથાર્થ જ્ઞાનની સંપ્રાપ્તિ વિના કેવળ બાહ્ય ક્રિયા, વ્રતાદિ વગેરેથી મોક્ષ માર્ગ ખૂલતો નથી કારણ કે બાહ્ય ક્રિયા, વ્રત, તપશ્ચરણ વગેરે ત્યારે જ સાર્થક થાય કે જ્યારે તે સંબંધીનું યથાર્થ જ્ઞાન આત્મ લક્ષે થાય. જ્ઞાન સહિત ક્રિયાથી મોક્ષ થાય છે.
સર્વ પ્રથમ ત્યાગ શેનો કરવાનો છે? જે વસ્તુએ જીવને અનાદિ કાળથી સંસાર પરિભ્રમણ કરાવ્યું છે તે ‘દર્શન મોહ’ અને ‘અનંતાનુબંધી ક્રોધ-માનમાયા-લોભરૂપી કષાયો’ નો ત્યાગ સર્વ પ્રથમ થવો આવશ્યક છે.
મિથ્યાત્વનું સ્વરૂપ સમજી એ કેમ ગળે, શ્રદ્ધા ગુણની પર્યાયનું પ્રથમ પરિણમન કરવાની જરૂર છે. અને આ સદ્ગુરૂના બોધથી એ દર્શન મોહ (વિપરીત માન્યતા) હણી શકાય છે. પ્રથમ અભિપ્રાયની ભૂલ સુધારવી એ ગુરૂનો પ્રથમ ઉપદેશ છે.
ગચ્છ-મતની જે કલ્પના છે તે રાગ-દ્વેષના પરિણામ ઊભા કરે છે માટે એ સર્વ્યવહાર પણ નથી. તેનાથી પર થા.
પુણ્યથી ધર્મ ન થાય. એ પણ બંધનું કારણ છે. એ વાત બરાબર સમજ. પુણ્ય કરતાં કરતાં, વ્યવહાર કરતાં કરતાં નિશ્ચય ધર્મ પ્રગટ થાય એ વાત બરાબર નથી.
આવી દેશના જ્યારે સાંભળે અને લક્ષમાં લે, તેના લીધે વિચારોની સ્ક્રણા થાય અને નિજ જ્ઞાન પ્રગટે, જે જ્ઞાનથી મોહનો નાશ થાય તેને દેશના લબ્ધિ કહે છે. પ્રત્યક્ષ સત્પુરૂષ એવી દેશના લબ્ધિનું ઉત્તમ નિમિત્ત છે.